ေရဒီယိုသတၱိၾကြျခင္း (Radioactivity )

          အေျခခံရူပေဗဒအပိုင္းမွာ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္းကို ေရးသားခဲ့ျပီ။ အႏုျမဴရူပေဗဒတြင္  နယူကလိယမွ အမႈန္မ်ား( သို ့) ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္းကို ေရဒီယိုသတၱိၾကြျခင္းဟု ေခၚသည္။  အဓိကအားျဖင့္  အယ္ဖာ ၊ဘီတာ ၊ဂမ္မာ စသည့္ေရာင္ျခည္မ်ား ထုတ္လြတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို ့  နယူကလီယမွ  ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ျဖာထြက္ေနေသာ  ျဒပ္စင္ကို  (Radioactive element) ေရဒီယိုသတၱိၾကြျဒပ္စင္ဟုေခၚသည္။ (ျဒပ္စင္မ်ားကို အက္တမ္အမွတ္စဥ္အလိုက္ ဇယားျဖင့္ေလ့လာ ၾကည့္ရွဴႏိုင္သည္  =>----ျဒပ္စင္ဇယား----<= ) ။တနည္းအားျဖင့္ ေရဒီယိုသတၱိၾကြျခင္းကို နယူကလီယ အနိစၥေရာက္ျခင္း ( ကြဲေၾကပ်က္စီးျခင္း) Decay of Nucleus  ဟုေခၚသည္။ 

                       နယူကလီယအနိစၥေရာက္ျခင္း ( ကြဲေၾကပ်က္စီးျခင္း)  သရုပ္ျပပံု

          အႏုျမဴရူပေဗဒသည္  နယူကလီယကိုေလ့လာေသာ ဘာသာရပ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အျပင္ပတ္လမ္းမွ  လွည့္ပတ္ေနေသာ အီလက္ထြန္မ်ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္း မျပဳပါ။ နယူကလီယတြင္  ဓာတ္ဖိုေဆာင္ေသာ ပရိုတြန္မ်ားႏွင့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္မဲ့ နယူထြန္မ်ား ပါဝင္သည္။ ဓာတ္ဖို-ပရုိတြန္အခ်င္းခ်င္း တြန္းကန္အားျဖင့္ သက္ေရာက္ေနၾကေသာ္လည္း နယူကလီယတြင္ စုစည္းလ်က္ရွိၾကသည္။ အႏျုမဴဆြဲငင္အားျဖင့္ ပရိုတြန္ႏွင့္ နယူထြန္မ်ား စုေဝးကာ   နယူကလီယအျဖစ္ ရပ္တည္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ ့ နယူကလီယမ်ားသည္ အစဥ္ထာဝရ စုစည္းေနမႈ မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ နယူကလီယအတြင္းမွ  ပရိုတြန္ (သို ့) နယူထြန္မ်ားသည္  ဓာတ္ေရာင္ျခည္မ်ားႏွင့္အတူ  ခြဲထြက္လြင့္စင္လာျခင္းျဖစ္သည္။ထိုကဲ့သို ့နယူကလီယ ျပိဳကြဲသြားျခင္း(Disintegration)က္ို     ေရဒီယိုသတၱိၾကြျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ေကာက္ယူႏိုင္သည္။ နယူကလီယ ျပိဳကြဲမႈျဖစ္ႏိုင္ေသာျဒပ္စင္မ်ားကို အႏုျမဴမတည္ျမဲျခင္း (Nuclear  Unstable ) ျဒပ္စင္မ်ားဟု သတ္မွတ္ႏိုင္သည္။ နယူကလီယျပိဳကြဲမႈမရွိေသာ ျဒပ္စင္မ်ားကို အႏုျမဴတည္ျမဲျခင္း (Nuclear Stable ) ျဒပ္စင္မ်ားဟုေခၚသည္။အႏုျမဴတည္ျမဲ ျခင္း ၊မတည္ျမဲျုခင္းမွာ  နယူကလီယတြင္ပါဝင္ေသာ ပရိုတြန္ ႏွင့္ နယူထြန္ အေရအတြက္အလိုက္ ျဖစ္ေပၚသည္။ နယူကလီယတြင္ပါဝင္ေသာ ပရိုတြန္အေရအတြက္သည္ စံုကိန္း၊ နယူထြန္အေရအတြက္သည္ စံုကိန္း ျဖစ္လွ်ၽင္ (even – even nuclei) အႏုျမဴတည္ျမဲျခင္းကို ေတြ ့ရသည္ ။ နယူကလီယ အမ်ိဳးစားေပါင္း  ( 275 ) မ်ိဳးခန္ ့ရွိရာတြင္  60% မွာ (even – even nuclei) အမ်ိဴးစားမ်ားအျဖစ္ေတြ  ့ရသည္။ က်န္ေသာ 40% မွာ ပါဝင္ေသာ ပရိုတြန္ႏွင့္ နယူထြန္ အေရအတြက္သည္  (စံု -မ ) even –odd . ၊( မ -စံု )Odd- even ၊, (မ-မ )odd- odd အမ်ိဳးစားမ်ား အျဖစ္ေတြ ့ရသည္။၄င္းတို ့သည္  အႏုျမဴမတည္ျမဲေသာ  နယူကလီယမ်ားျဖစ္သည္။ သို ့ေသာ္ (မ-မ ) odd- odd အမ်ိဳးစား နယူကလီယ (၅)ခုသည္ အႏုျမဴတည္ျမဲေၾကာင္းေတြ ့ရျပန္သည္။ ၄င္းတို ့မွာ   ဟိ္ုက္ထရိုဂ်င္ (ပရိုတြန္ 1 -နယူထြန္ 1 ) ²H  _, လစ္သီယမ္ (ပရိုတြန္ 3- နယူထြန္3 ) ⁶Li . ဘိုရြန္( ပရိုတြန္ 5- နယူထြန္ 5 ) ¹⁰B . နိုက္ထရိုဂ်င္ (ပရိုတြန္ 7- နယူထြန္္7 )  ¹⁴N  အိုက္ဆိုတုပ္မ်ားျဖစ္သည္။

          ပရိုတြန္ႏွင့္နယူထြန္မ်ားသည္ တည္ျငိမ္စြာစုစည္းလ်က္ နယူကလီယအျဖစ္ အသြင္ေဆာင္ေနျခင္းေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ပရိုတြန္ႏွင့္ နယူထြန္မ်ား အတြဲလိုက္ လွည့္ပတ္ေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။ နယူကလီယ တည္ျမဲျခင္း၊ ျပိဳကြဲျခင္းျဖစ္စဥ္မ်ားသည္ ပါဝင္ေသာ နယူထြန္အေရအတြက္ႏွင့္ ပရိုတြန္အေရအတြက္တို ့၏ ( N : Z )အခ်ိဳးအလိုက္ သက္ေရာက္မႈရွိသည္။ N သည္ နယူထြန္အေရအတြက္ျဖစ္သည္။ Z သည္ အက္တမ္အမွတ္စဥ္(သို ့)ပရိုတြန္လံုးေရျဖစ္သည္။

ေယဘုယ်အားျဖင့္ နယူထြန္ႏွင့္ပရိုတြန္ အေရအတြက္  N=Z တူညီၾကလွ်င္ နယူကလီယ တည္ျမဲျခင္း ကိုေတြ ့ရသည္။ နယူထြန္ ၊ပရိုတြန္   အခ်ိဳးတြင္  ပိုင္းေဝ နယူထြန္မ်ားေလေလ အခ်ိဳးတန္ဖိုး မ်ားေလေလျဖစ္သည္။ ပိုင္းေျခ ပရိုတြန္မ်ားေလေလ အခ်ိဳးတန္ဖိုးနည္းေလေလျဖစ္မည္။ (ဤကား သခ်ၤာသေဘာတရားျဖစ္သည္။ )  နယူထြန္ :ပရိုတြန္အခ်ိဳးတန္ဖိုး မ်ားေလေလ  နယူကလီယတည္ျမဲမႈ ခိုင္ျမဲေလေလျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းမွာ နယူထြန္အခ်ိဳးက ပိုမ်ားေသာေၾကာင့္ နယူကလီယဆြဲအားျပင္း လာျခင္းျဖစ္သည္။ သို ့ေသာ္ ၄င္းျဖစ္စဥ္သည္ အက္တမ္အမွတ္စဥ္ (၈၃) ဘစ္စမတ္၊ အထိသာမွန္သည္။ ထိုထက္ၾကီးေသာ ျဒပ္စင္နယူကလီယမ်ားတြင္ နယူကလီယျပိဳကြဲျခင္း ျဖစ္ေပၚႏိုင္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ နယူထြန္ : ပရိုတြန္ အခ်ိဳးတန္ဖိုးမ်ားျခင္းသည္ နယူထြန္အလံုးေရ ေပါၾကြယ္ဝျခင္းျဖစ္သည္။ နယူထြန္ မ်ားလြန္းလွ်င္လည္း နယူကလီယ ျပိဳကြဲျခင္းျဖစ္ေပၚသည္။ ပိုလွ်ံေနေသာ နယူထြန္သည္ ျပိဳကြဲပ်က္စီးရာမွ  ပရိုတြန္ႏွင့္ ဘီတာအမႈန္ (တနည္းအားျဖင့္ အီလက္ထြန္ဟု ယူဆႏိုင္သည္။) အျဖစ္ေျပာင္းလဲျဖစ္ေပၚသည္။   n => p +e^-         

          နယူထြန္ : ပရိုတြန္ အခ်ိဳးတန္ဖိုး မ်ားေလေလ နယူကလီယတည္ျမဲမႈ ခိုင္ျမဲေလ ျဖစ္ေသာ္လည္း  အခ်ိဳးတန္ဖိုး မ်ားလြန္းလွ်င္ နယူကလီယျပိဳကြဲမႈ ျဖစ္ေပၚႏိုင္ေၾကာင္းေတြ ့ ရသည္။ ေနာက္တမ်ိဳး ရလဒ္တခုမွာ  နယူထြန္: ပရိုတြန္အခ်ိဳးတန္ဖိုး နည္းေလေလ ပရိုတြန္အေရအတြက္ ပိုမ်ားေလ ျဖစ္မည္။ ပရိုတြန္မ်ား ပိုမ်ားလြန္းလွ်င္  ပိုလွ်ံေနေသာပရိုတြန္မ်ားေၾကာင့္ နယူကလီယျပိဳကြဲျခင္း ျဖစ္ေပၚႏိုင္သည္။ ပိုလွ်ံေနေသာ ပရိုတြန္သည္ ျပိဳကြဲပ်က္စီးရာမွ နယူထြန္ႏွင့္ ပိုစီထရြန္ (positive electron ) e+  အျဖစ္ေျပာင္းလဲျဖစ္ေပၚလာသည္။ ။  (ညဴ)  + p =>n +e⁺      ထိုကဲ့သို ့ ျဖစ္စဥ္မ်ားသည္  ေရဒီယိုသတၱိၾကြျခင္း အေျခခံသေဘာတရားမ်ားျဖစ္ျပီး။ ဘီတာေရာင္ျခည္ ျဖာထြက္ျခင္းျဖစ္စဥ္၏ နမူနာပံုစံျဖစ္သည္။  အိုက္ဆိုတုပ္  အားလံုးနီးပါးတြင္ ဘီတာေရာင္ျခည္  ျဖာထြက္ျခင္းျဖစ္ေပၚႏိုင္သည္။ ၄င္း၏ထူးျခားခ်က္မွာ ဘီတာေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ရာတြင္ နယူကလိယ၏ ျဒပ္ထုတန္ဖိုး(mass )ေျပာင္းလဲျခင္းမရွိပဲ အက္တမ္အမွတ္စဥ္တန္ဖိုးသာ ေျပာင္းလဲႏိုင္ ေၾကာင္းေတြ ့ရသည္။ ဥပမာ-ေဖါ့စဖါရပ္ျဒပ္စင္မွ ဘီတာေရာင္ျခည္ထြက္ျပီး ၊ဆာဖာျဒပ္စင္သို ့ေျပာင္းသြားေသာ္လည္း         နယူကလီယတန္ဖိုး(သို ့) ျဒပ္ထုတန္ဖိုး မေျပာင္းလဲေပ။

₁₅P³  _=>16S³² +e^- + v ^-               (မွတ္ရန္ ။    ။ နယူကလိယမွထြက္လာေသာ ဘီတာေရာင္ျခည္သည္  အမွန္တကယ္တြင္ အီလက္ထြန္   ထြက္လာျခင္းျဖစ္သည္။သို ့ေသာ္ ဘီတာ ေရာင္ျခည္ (Beta ) ဟုသတ္မွတ္ထားသည္ ။ေရဒီယိုသတၱိၾကြျ့ခင္းေၾကာင့္  ဘီတာေရာင္ျခည္မ်ား  အလိုအေလ်ာက္  ျဖာထြက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ဘီတာေရာင္ျခည္သည္ ( လွ်ပ္စစ္ဓာတ္မ ) ေဆာင္ေသာ ေရာင္ျခည္တမ်ိဳးျဖစ္သည္ ။ ထို ့ေၾကာင့္ လွ်ပ္စစ္ (သို ့) သံလိုက္စက္ကြင္းမ်ားနွင့္  ေတြ ့လွ်င္   လမ္းေၾကာင္းေသြဖီသြားႏိုင္သည္။ဘီတာေရာင္ျခည္၏  ေဖာက္ထြင္းစြမ္းအားမွာ  စကၠဴစာရြက္ကိုသာ  ေဖါက္ထြင္းသြားႏို္္င္ေၾကာင္းေတြ ့ရသည္ ။ပလတ္စတစ္ႏွင့္ လူ့၏အသားကို  မေဖါက္ထြင္းႏိူင္ေပ ။

        ဘီတာေရာင္ျခည္ ျဖာထြက္ျခင္းသာမက၊ အခ်ိဳ ့နယူကလိယမ်ား၏ ေရဒီယိုသတၱိၾကြမႈေၾကာင့္ အယ္ဖာ  (Alpha ) ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္းလဲေတြ ့ရသည္။အယ္ဖာေရာင္ျခည္ဆိုသည္မွာ  တျခားမဟုတ္ ။ ဟီလီယမ္ နယူကလိယ ျဖစ္သည္။ ဟီလီဟမ္၏  အက္တမ္အမွတ္စဥ္မွာ  Z= 2 ၊ ျဒပ္ထု M = 4  ၊ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္  ပရိုတြန္ႏွစ္လံုး ၊နယူထြန္ႏွစ္လံုး ပါဝင္သည္။ ေရဒီယိုသတၱိၾကြေနေသာ    မူလနယူကလိယမွ  ပရိုတြန္ႏွစ္လံုးႏွင့္ နယူထြန္ႏွစ္လံုး ( အယ္ဖာအမႈန္အျဖစ္)  သီးသန္ ့ ျပိဳကြဲသြားျခင္း ျဖစ္သည္။   ထိုကဲ့သို ့   နယူကလိယမွ အယ္ဖာအမႈန္မ်ား  ျပိဳကြဲထြက္သြားလွ်င္   အႏုျမဴစည္းေႏွာင္ စြမ္းအင္အခ်ိဳ ့လဲ   ေရာင္ျခည္အျဖစ္ထြက္ေပၚလာႏိုင္သည္။ အႏုျမဴစည္းေႏွာင္   စြမ္းအင္အေၾကာင္းကို ေရွ ့ပိုင္းတြင္ေရးသားခဲ့ျပီးျဖစ္သည္ ။  ထိုကဲ့သို ့   အယ္ဖာအမႈန္( သို ့) ဟီလီယမ္နယူကလိယ (သို ့) အယ္ဖာေရာင္ျခည္ ျပိဳကြဲထြက္သြားေသာေၾကာင့္  အႏုျမဴစည္းေႏွာင္စြမ္းအင္အျဖစ္  ထြက္ေပၚလာေသာေရာင္ျခည္မွာ   ဂမ္မာေရာင္ျခည္ျဖစ္သည္။ဥပမာ -  ပိုလိုနီယမ္  ျဒပ္စင္မွ  ေရဒီယုိသတၱိၾကြျပီး  အယ္ဖာေရာင္ျခည္(ဟီလီယမ္နယူကလိယ) ႏွင့္အတူ ဂမ္မာေရာင္ျခည္ထြက္လာသည္။ ₈₄ Po²¹⁰ => ₂He⁴ +   r

အယ္ဖာေရာင္ျခည္သည္ ပရိုတြန္ 2လံုး +နယူထြန္ 2လံုး  ပါဝင္ေသာေၾကာင့္   အသားတင္ လွ်ပ္စစ္မွာ ဓာတ္ဖိုေဆာင္သည္။  ဓာတ္ဖိုေဆာင္ေသာေၾကာင့္  လွ်ပ္စစ္( သို ့) သံလိုက္စက္ကြင္းမ်ားႏွင့္ေတြ ့လွ်င္ လမ္းေၾကာင္းေသြဖီသြားႏိုင္သည္။  အယ္ဖာမႈန္သည္ အရြယ္အစားၾကီးေသာေၾကာင့္  စကၠဴစာရြက္ကိုပင္   ေဖါက္ထြင္းမသြားႏိုင္ေပ။

        ေရဒီယုိသတၱိၾကြမႈေၾကာင့္  အယ္ဖာေရာင္ျခည္ႏွင့္အတူ   ဂမ္မာေရာင္ျခည္ထြက္ႏိုင္ေသာ္လည္း   ၊ဂမ္မာေရာင္ျခည္ အလိုအေလ်ာက္ျဖာထြက္ျခင္းလည္းေတြ ့ႏိုင္သည္။ ထိုကဲ့သို ့ ျဖစ္စဥ္မ်ိဳးသည္   အက္တမ္ကိုပတ္ေနေသာ  အီလက္ထြန္မ်ားႏွင့္  သေဘာသဘာဝျခင္းဆင္တူေၾကာင္းေတြ ့ရသည္   ။

( အက္တမ္တခုတြင္  အီလက္ထြန္မ်ားသည္ နယူကလိယကို ဝန္းရံလွ်က္လွည့္ပတ္ေနၾကသည္။ ထိုသို ့ လွည့္ပတ္ရာတြင္  စြမ္းအင္အဆင့္အလိုက္  ကိုယ္ပိုင္ပတ္လမ္းမ်ားရွိသည္။ ပတ္လမ္းတခုတြင္   အမ်ိဳးစားတူပါက  အီလက္ထြန္ ႏွစ္လံုးမရွိႏိုင္။ ကိုယ္ပိုင္ပတ္လမ္းျဖင့္ လွည့္ပတ္ေနေသာ အီလက္ထြန္ မ်ားသည္  ျပင္ပမွ  စြမ္းအင္အလံုအေလာက္ ရရွိပါက  စြမ္းအင္ျမင့္ေသာ  အတြင္းပတ္လမ္းသို ့   ကူးေျပာင္းႏိုင္သည္။ သို ့တည္းမဟုတ္     မူလပတ္လမ္းမွ   စြမ္းအင္ပိုနိမ့္ေသာ  ပတ္လမ္းကို ကူးေျပာင္းသြားလွ်င္  စြမ္းအင္မ်ားကို ထုတ္လြတ္ေပးသည္။ ထုတ္လြတ္ေသာ စြမ္းအင္ကို  X-ray  အိတ္ေရာင္ျခည္အျဖစ္ေတြ ့ရသည္။ အက္တမ္အတြင္းရွိ   အီလက္ထြန္မ်ား၏ သဘာဝျဖစ္စဥ္မွာ သာမာန္အေျခအေနတြင္္ စြမ္းအင္ေျပာင္းလဲမႈမရွိႏိုင္ေပ) ။၄င္းျဖစ္စဥ္ကဲ့သို ့နယူကလိယတြင္  နယူကလီယြန္ဟုေခၚေသာ  ပရိုတြန္ႏွင့္ နယူထြန္မ်ားသည္  အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ လွည့္ပတ္ေနၾကရာတြင္ စြမ္းအင္အဆင့္အလိုက္ ပတ္လမ္းမ်ားပါဝင္သည္။  နယူကလီယြန္မ်ားသည္  စြမ္းအင္ပတ္လမ္းတခုမွ  နိမ့္ေသာပတ္လမ္းငို ့  ကူးေျပာင္းတိုင္း  စြမ္းအင္မ်ားကို  ထုတ္ေပးသည္ ။ထိုသို ့ ထုတ္လြတ္ရာတြင္   Ground state ဟုေခၚေသာ   သာမာန္အေျခအေနသို ့  ေရာက္သည္အထိ  စြမ္းအင္မ်ား ထုတ္လြတ္မည္ ။ ထိုကဲ့သို ့ အလိုအေလွ်ာက္ စြမ္းအင္ထုတ္လြတ္  ေနျခင္း(သို ့မဟုတ္)  ဂမ္မာေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္းကို  အက္တမ္အမွတ္စဥ္ၾကီးေသာ   heavy nuclei  နယူကလိယမ်ားတြင္ေတြ ့ႏိုင္သည္္။  ဥပမာ - ယူေရနီယမ္ကဲ့သို ့   ျဒပ္စင္သည္  ဂမ္မာေရာင္ျခည္ အလိုအေလွ်ာက္   ထြက္ေနေၾကာင္းေတြ ့ရသည္။ ဂမ္မာေရာင္ျခည္သည္   လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ေရာင္ျခည္ျဖစ္သည္။ ဂမ္မာအမႈန္ဟု  ေခၚဆိုႏိုင္ေသာ္လည္း  စြမ္းအင္အထုပ္ကေလးမ်ား ( Energy packet) အသြင္ေဆာင္ျပီး  ျဒပ္ထုမရွိေပ။လွ်ပ္စစ္ဓာတ္မရွိပဲ   စြမ္းအင္သီးသန္ ့ ေရာင္ျခည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္  လွ်ပ္စစ္( သို ့) သံလိုက္စက္ကြင္းမ်ားႏွင့္ေတြ ့လွ်င္  လမ္းေၾကာင္းေသြဖီျခင္းမရွိပဲ   အလင္းကဲ့သို ့ တစ္ေျဖာင့္ထဲရွိသည္။ ဂမ္မာေရာင္ျခည္သည္   ေဖာက္ထြင္းစြမ္းအား   အျမင့္ဆံုးျဖစ္သည္။ ထို ့ေၾကာင့္  အႏၱရယ္ရွိေသာေရာင္ျခည္တမ်ိဳးျဖစ္သည္ ။   ဂမ္မာေရာင္ျခည္သည္   ခဲသတၱဳကို 30စင္တီမီတာသာ ေဖါက္ထြင္းႏိုင္ေသာေၾကာင့္  ၊ ၄င္းကိုကာကြယ္ရန္     ခဲသတၱဳမ်ားျဖင့္ သိုေလွာင္ထားရ၏ ။ထို ့ျပင္  ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားတြင္  ခဲသတၱဳအျပင္  ၊ဖေယာင္းကိုလဲ   အသံုးျပဳသည္။

                                  ေရာင္ျခည္ ၃ မ်ိဳး၏  ေဖါက္ထြင္းႏိုင္မႈသရုပ္ျပပံု     

   အခ်ဳပ္အားျဖင့္  ေရဒီယိုုသတၱိၾကြမႈႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ  နယူကလိယမ်ားကို  ေယဘုယ်အားျဖင့္  အမ်ိဳးအစား (၅)ခု  ျဖင့္   ေလ့လာေတြ ့ရသည္။

(၁)အႏုျမဴတည္ျမဲေသာနယူကလိယမ်ား- ဆိုသည္မွာ   ေရဒီယိုသတၱိၾကြျခင္း မရွိေသာ   နယူကလိယမ်ားျဖစ္သည္။ထိုကဲ့သို ့ အႏုျမဴတည္ျမဲေသာ  နယူကလိယအမ်ိဳးစားေပါင္း ၂၆၄ မ်ိဳးေတြ  ့  ႏိုင္သည္။ သို ့ေသာ္   ၄င္းတို ့သည္  အစဥ္သျဖင့္တည္ျမဲေနသည္  မဟုတ္ေပ။ ေရဒီယိုသတၱိၾကြမႈ   အလြန္ေသးငယ္ေသာေၾကာင့္     တိုင္းတာ၍မရႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။သက္ရွိသက္မဲ့အားလံုး  ျဖစ္ျပီးလွ်င္    ပ်က္ရမည္ဟူေသာ   ေလာကနိယာမတရားကို  ဆန္ ့က်င္၍မရပါ ။သို ့ေသာ္ ေယဘုယ်အားျဖင့္  တည္ျမဲသည္ဟု  သတ္မွတ္ထားသည္။ ဥပမာ -ကာဗြန္ ၊ ႏိုက္ထရိုဂ်င္ ၊ ေအာက္ဆီဂ်င္ …

(၂)ပထမမ်ိဳးဆက္ ေရဒီယိုသတိၱၾကြ နယူကလိယမ်ား - ဆိုသည္မွာ  ေနအဖြဲ ့အစည္းအတြင္းရွိ  ကမာၻေျမေပၚတြင္  သဘာဝအတိုင္းေတြ ့ရေသာ  နယူကလိယမ်ားျဖစ္သည္။၄င္းတို ့၏  သက္တမ္းဝက္မွာ  အလြန္ရွည္လ်ားျပီး  ၂၆ မ်ိဳးခန္ ့ေတြ ့ရသည္ ။ ဥပမာ - ယူေရနီယံ ၂၃၈ ၊ ပိုတက္စီယံ ၄၀ ၊ ရူဘီဒီယံ ၈၇ …

(၃)ဆင့္ပြါးမ်ိဳးဆက္ ေရဒီယိုသတၱိၾကြ နယူကလိယမ်ား - ဆိုသည္မွာ  ပထမမ်ိဳးဆက္နယူကလိယမွ  ေရဒီယိုသတၱၾကြျပီး   ၾကြင္းက်န္ေနေသာ  နယူကလိယကို   ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္ ။၄င္းသည္လည္း  ေရဒီယိုသတၱၾကြျခင္းျဖစ္ေပၚေနသည္။  ဥပမာ- ယူေရနီယံ ၂၃၈    သည္   သဘာဝအတိုင္းေရဒီယို  သတိၱၾကြျခင္းကို ေတြ ့ရသည္။ ၄င္းယူေရနီယံသည္   ႏွစ္သန္းေပါင္း ၄၅၀ၾကာေသာအခါ    သိုရီယံ၂၃၄  (နယူကလိယ )အျဖစ္ေျပာင္းလဲသြားမည္ ။၄င္း သိုရီယံသည္လည္း   ေရဒီယို သတိၱၾကြရာမွ ၂၅ ရက္ၾကာေသာအခါ ပရိုတက္စတီနီယံ ၂၃၄ အျဖစ္  အသြင္ေျပာင္းသြားမည္ ။ထိုမွတဆင့္ ၆ရက္ၾကာေသာအခါ ယူေရနီယံ ၂၃၄ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားမည္။ ထိုကဲ့သို ့ အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းလဲလာရာမွ    ေနာက္ဆံုး  ၾကြင္းက်န္ေနေသာ   နယူကလိယမွာ   ခဲသတၱဳျဖစ္သည္။ အထက္ပါအတိုင္း  ယူေရနီယံ ၂၃၈ မွ  အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းလဲသြားေသာ  နယူကလိယမ်ားကို  ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ ေရဒီယိုသတၱိၾကြ နယူကလိမ်ားဟုေခၚသည္ ။၄င္းျဖစ္စဥ္ကို Radioactive series ဟုေခၚသည္။

                        ယူေရနွီယံ ၂၃၈  ၏  Radioactive series အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းလဲပံု

      Radioactive series  ျဖစ္စဥ္ကို     ျမန္မာလိုနားလည္ႏိုင္ေစရန္  ဥပမာျဖင့္ တင္ျပပါအံ့။  အလြန္ၾကီးမားေသာ  သစ္ပင္ၾကီးတစ္ပင္သည္ သက္တမ္းအလြန္ၾကာရွည္စြာ တည္ရွိေနသည္ဆိုပါစို ့။ ေနာင္တခ်ိန္တြင္    ၄င္းသစ္ပင္ၾကီး ေသသြားေသာအခါ  ခုတ္ပိုင္း ျဖတ္လိုက္လွ်င္   ထင္းအျဖစ္သို ့ ေျပာင္းလဲသြားမည္။ ရရွိလာေသာထင္းကို ေလာင္စာအျဖစ္ အသံုးျပဳလွ်င္   မီးေသြးအျဖစ္  က်န္ရွိေနဦးမည္။ မီးေသြးဆက္လက္ေလာင္ကၽြမ္းလွ်င္ ေနာက္ဆံုးတြင္  ျပာမႈန္မ်ားအျဖစ္  ၾကြင္းက်န္ေနမည္ ။သစ္ပင္ၾကီးမွ   ျပာမႈန္အျဖစ္သို ့ အဆင့္ဆင့္   ေျပာင္းလဲ သြားသကဲ့သို ့၊  ယူေရနီယံ ၂၃၈ မွ     ေရဒီယို သတၱိၾကြျပီး  အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းလဲလာရာ   ေနာက္ဆံုးတြင္    ခဲသတၱဳအျဖစ္  ၾကြင္းက်န္ေနမည္ျဖစ္သည္။

(၄)သဘာဝျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ေရဒီယိုသတၱိၾကြေသာ နယူကလိယမ်ား - ဆိုသည္မွာ အာကာသမွ ေရာက္ရွိလာေသာ  ေကာ့စမစ္ေရာင္ျခည္မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ေကာ့စမစ္ေရာင္ျခည္တြင္  နယူထြန္မႈန္ မ်ားပါဝင္ေနေသာေၾကာင့္ ေလထုထဲရွိ ႏိုက္ထရိုဂ်င္(7)ႏွင့္ ဓာတ္ျပဳရာမွ ေရဒီယိုသတၱိၾကြျခင္းျဖစ္သည္။

ဥပမာ - N¹⁴ (n,p)C ¹²  ,  N¹⁴ (n,t)C¹⁴  

(၅)ဖန္တီးထားေသာ ေရဒီယိုသတၱိၾကြ နယူကလိယမ်ား - ဆိုသည္မွာ  သိပၸံပညာရွင္မ်ားက  ျဒပ္စင္မ်ားကို ေရာစပ္၍  ေရဒီယိုသတၱိၾကြေစရန္ ဖန္တီးထားေသာ  နယူကလိယမ်ားျဖစ္သည္ ။ဥပမာ- Co⁶⁰ , Cs¹³⁷ ,Na²⁴ တို ့ျဖစ္သည္ ။
ေရဒီယိုသတၱိၾကြ နယူကလိယမ်ား၏  သက္တမ္းဝက္ ၊ၾကာခ်ိန္ႏွင့္ဓာတ္ေရာင္ျခည္အမ်ိဳးစားမ်ား(ဇယား)

 

ေဖေဖ့ေပးစာ

        ျပင္သစ္စာေရးဆရာၾကီးတေယာက္ ငယ္ရြယ္စဥ္ တကၠသိုလ္တက္ခဲ့ခ်ိန္မွာ ဖခင္ျဖစ္သူက သြန္သင္ဆံုးမစာေတြကို ေရးသားေပးပို ့ခဲ့ပါတယ္ ။ သူ ့ဖခင္ ေပးပို ့တဲ ့စာေတြကို စုေဆာင္းသိမ္း ဆည္းထားခဲ့ျပီးေနာက္ ႏွစ္ေပါငး္မ်ားစြာၾကာတဲ့အခါမွာ စာအုပ္အျဖစ္ထုတ္ေဝ ျဖန္ ့ခ်ီခဲ့ပါတယ္။အဲဒီ စာအုပ္ဟာ အလြန္နာမည္ၾကီးျပီး ႏိုင္ငံတကာမွာ ဘာသာျပန္ထုတ္ေဝ ေရးသား ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီစာအုပ္ကို စာေရးဆရာၾကီး ျမသန္းတင့္က ဘာသာျပန္အျဖစ္ေရးသားခဲ့ဘူးပါတယ္ ။ ေပးစာမ်ား ကို စာအုပ္အျဖစ္ထုတ္ေဝခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ စာေရးဆရာမ်ားေလာကမွာ ေရးနည္းေရးဟန္ တမ်ိဳးအျဖစ္ ေခတ္စားလာခဲ့ပါတယ္။ စာေရးဆရာ အာေဘာ္ကိုသံုးျပီး ေပးစာေရးနည္းနဲ ့ ေရးသားလာခဲ့ၾကတာ … သားသားေလးဖတ္ဖို ့ ၊သမီးေလးဖတ္ဖို ့ ၊တူေမာင္ ဖတ္ဖို ့ …စသျဖင့္ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။   ]

         အခုကၽြန္ေတာ္ ဘေဘာ့ရဲ ့ ေဆာင္းပါးက႑မွာ ေဖေဖ့ေပးစာတစ္ေစာင္ကို တင္ဆက္လိုက္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္အာေဘာ္ကိုသံုးျပီး ေပးစာအျဖစ္ဖန္တီးေရးသားထားျခင္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။(၈၊ ၄၊၂ဝ၁ဝ) ေန ့က ကၽြန္ေတာ္ ေဖေဖထံမွ ေရးသားေပးပို ့လိုက္တဲ ့စာတေစာင္ကို လက္ခံရရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။  (၈၊ ၂၊၂ဝ၁ဝ)ေန ့ကေရးပို ့လိုက္တာေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္လက္ထဲကိုေရာက္ဖို ့ ႏွစ္လတိတိ ၾကာခဲ့ပါတယ္ ။ စာထဲမွာပါတဲ ့ အေၾကာင္းေတြကေတာ့ ကၽြန္္ေတာ္အေပၚမွာထားရွိတဲ့ ေဖေဖရဲ ့ သေဘာထားနဲ ့ ဖခင္တေယာက္ရဲ ့ သြန္သင္ဆံုးမမႈေတြျဖစ္ပါတယ္။ဒီစာကို ဖတ္ျပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ တစ္ေယာက္ထဲအတြက္သာမက ဖီးက်ဴရဲ ့ စာဖတ္ပရိသတ္မ်ားအတြက္ပါ အက်ိးေက်းဇူး တစံုတရာ ရစိမ့္ေသာငွာ မူရင္းအတိုင္း မွ်ေဝေဖၚျပေပးလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ .

.......................................................

သို ့ 

     သားေရ .. ေဖေဖ စာေရးလိုက္တယ္ ။ ေဖေဖ ၊ေမေမတို ့ တအိမ္သားလံုး စိတ္ေရာကိုယ္ပါ က်န္းမာခ်မ္းသာလ်က္ ရွိၾကပါတယ္ ။ ေဖေဖတို ့အတြက္ ပူုပင္ေၾကာင့္ၾကစရာမလိုပါ ။ သားအေနနဲ ့ စိတ္ခ်လက္ခ် စာၾကိဳးစားပါလို ့ေျပာခ်င္ပါတယ္ ။က်န္းမာခ်မ္းသာစြာ ပညာရွာမွီးေနတယ္ဆိုတာကို သိရလို ့ ေဖေဖတို ့ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာျဖစ္ၾကရပါတယ္။စားသတိ ၊သြားသတိ ၊အိပ္သတိ၊ ေနရာတိုင္း မွာ “သတိ” ရွိရွိေနထိုင္ပါ …သားေရ ..။အစားမေတာ္ တလုပ္ ၊ အသြားမေတာ္ တလွမ္းဆိုတဲ့ စကားပံု ကို သားလည္း ၾကားဘူးျပီးသား ျဖစ္ပါတယ္ ။ ေနာက္ျပီးေတာ့ သားရဲ ့ဆရာ … (ႏိုင္ငံေက်ာ္လက္ေဝွ ့ ခံ်ပီယံ ၊အမ်ိဳးသားစာေပဆု(၃)ထပ္ကြမ္းရ စာေရးဆရာ ) ဘာမအထီခင္ေအာင္(ေရြဘို)ကေျပာတယ္ ။ ျမန္မာလူမ်ိဳးအားလံုးအတြက္ အက်ိဳးရွိမည့္ ဝထၳဳ ၊ေဆာင္းပါးမ်ားကို အခ်ိန္ရရင္ ေရးသားေစခ်င္တယ္ လို ့ ေျပာပါတယ္။  

      ေနာက္တခု ေျပာခ်င္တာကေတာ့ … ဘာသာ ၊သာသနာအတြက္ ဒါနပါရမီေျမာက္ေအာင္ လွဴဒါန္းေပးပါလို ့ေျပာခဲ့တယ္မလား ..။ အဲတာေၾကာင့္ ေဖေဖတို ့လဲ (ကာလဒါန) အျဖစ္ လွဴဒါန္းမႈေတြလုပ္ေနပါတယ္။ ကာလဒါနဆိုတာက ေတာ့ အလွဴခံပုဂိၢဳလ္မွာ အမွန္တကယ္လိုအပ္ေနတာကို လွဴဒါန္းလိုက္ျခင္းပါပဲ ။ဒါေၾကာင့္ ဘယ္လို ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးကို လွဴသင့္တယ္ဆိုတာ ေဖေဖ ၊ေမေမတို ့အျမဲတမ္း ေရြးခ်ယ္ေနၾကတယ္။ အဲဒီ ကာလဒါန ဆိုတဲ့ လွဴဒါန္းမႈကို ျပဳလိုက္ရတဲ ့အက်ိဳးေၾကာင့္ သားေရာ ၊ ေဖေဖ ေမေမ ၊ မမ ၊ဘေဒြးေလးတို ့ အားလံုး ဆုေတာင္းစရာမလိုပဲ နိဗၺာန္ေရာက္ႏိုင္တဲ့ ဥာဏ္ပညာပါရမီေတြ ရၾကပါလိမ့္မယ္။အဓိကေျပာ ရရင္ ေစတနာေပါ့..သားေရ ။ အခုခ်ိန္မွာေတာင္ အရင္ဘဝက ေစတနာစစ္စစ္နဲ ့ ပညာေရးပါရမီ ေတြ လုပ္ခဲ့လို ့ ဒီဘဝမွာ ပညာရွာမွီးႏိုင္တယ္လို ့ ေျပာရမွာေပါ့ ။သားရဲ ့ ၾကိဳးစား အားထုတ္မႈေတြကို လည္း ေဖေေဖတို ့ ဂုဏ္ယူဝမ္းေျမာက္ပါတယ္ ။ေရြဘိုဒီဂရီၤေကာလိပ္မွာ ကတည္းက မအိပ္မေန ၾကိဳးစားခဲ့တယ္ဆိုတာ …ေဖေဖတို ့ အသိဆံုးေပါ့ ။ေနာက္တခု ဒါနအလွဴအတြက္ ကုသိုလ္ပြါးဖို ့ ေျပာ ျပအံုးမယ္ ။ျပီး့ ခဲ့တဲ ့တရက္က ေရြဘိုျမိဳ ့ရဲ ့ အေနာက္ဘက္ (သေျပသာရြာ)ေအာင္ဆုပန္ ေက်ာင္း တိုက္ဆိုတာ သိတယ္မလား။ အဲဒီေက်ာင္းတိုက္မွာ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္ေတြ တရားထိုင္ ၊စာအံ တာေတြ စသျဖင့္ သာသနာဝန္ေဆာင္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားအတြက္ အလွဴဝထၳဳေငြ လွဴဒါန္းခဲ့တယ္ဆိုတာကို ေျပာခ်င္တာပါ။ သားအေနနဲ ့ ကုသိုလ္ပြါးႏိုင္ေအာင္ေျပာျပေပးတာပါ ။အလွဴဒါန တခုခုကို ျပဳလုပ္တိုင္း မည္သည့္ ပုဂၢိဳလ္ကိုျဖစ္ျဖစ္ သန္ ့သန္ ့ရွင္းရွင္း၊ ရိုရိုေသေသ ။ေလးေလးစားစား ၊ယဥ္ေက်းစြာ လွဴဒါန္း ပါလို ့ ေျပာခ်င္ပါတယ္ ။ 

      မိမိနဲ ့ေပါင္းသင္းဆက္ဆံသူ အားလံုးကို စိတ္ခ်မ္းသာပါေစ ၊ မိမိေၾကာင့္ သူတပါး စိတ္မခ်မ္းမသာ မျဖစ္ပါေစနဲ ့၊ ဘဝရပ္တည္မႈအတြက္ ပိုက္ဆံရွာတဲ့အခါမွာလည္း သမာအာဇီဝနဲ ့ ျဖဴစင္သန္ ့ရွင္းစြာ ရွာေဖြစုေဆာင္းဖို ့ပါပဲ ။ မိမိ အသက္ရွင္သန္ဖို ့အတြက္ သူတပါး အသက္ကို စေတးျပီး သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ေမြးျမဴျခင္းကို ဘယ္ေတာ့မွ မလုပ္ပါနဲ ့လိုု ့ေဖေဖ…ခဏခဏေျပာဘူးပါတယ္ ။ေနာက္ ျပီးေတာ့ လိမ္လည္လွည့္ဖ်ားျပီးေတာ့ ေငြရွာတာေတြ၊သူတပါး မ်က္ရည္ထြက္မွ မိမိဘဝ စိုျပည္ေအာင္ ဝင္ေငြရွာတာေတြက မသန္ ့ရွင္းတဲ့ ေငြေတြလို ့ေျပာရမွာပါ။ မိမိရွာထားတဲ ့ေငြက မသန္ ့ရွင္းရင္ ရန္သူမ်ိဳးငါးပါးနဲ ့ ေသခ်ာေပါက္ရင္ဆိုင္ရမွာပဲေလ ။ ရန္သူမ်ိဳး ငါးပါးဆိုတာ (၁) ေရ (၂) မီး (၃)မင္း (၄)သူခိုး (၅)မခ်စ္မႏွစ္သက္ေသာသူ (သား၊ သမီးဆိုး ) ေတြပါပဲ ။အခုလိုေျပာျပရတာကေတာ့ သားက မစင္ၾကယ္တဲ့ေငြေတြ ရွာေနလို ့ ေျပာေနျခင္းမဟုတ္ပါဘူး။ မိမိ ကိုယ္က်င့္တရား အျမဲတမ္း ေျဖာင့္မတ္ေနဖို ့ ေျပာျပတာပါ။ စိတ္ေနမေျပာင္း ၊စိတ္ေကာင္းမပ်က္ဆိုတဲ့အတိုင္း ေျဖာင့္မတ္စြာ ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္ဖို ့ သတိေပးတာပါ။ သားရဲ ့ဘဝမွာ ျဖဴစင္သန္ ့ရွင္းစြာ အသက္ေမြးေစခ်င္လို ့ပဲ … တျခားဝန္ထမ္းအလုပ္ေတြကို ခြင့္မျပဳခဲ့တာပါ။ ရာထူးၾကီးၾကီေတြရျပီး ၊ဝိသမေလာဘနဲ ့ စီးပြါးရွာ ၾကီးပြါးခ်မ္းသာတာမ်ိဳးကို အားေပးအားေျမွာက္လုပ္မည့္ မိဘထဲမွာေတာ့ ေဖေဖ မပါပါဘူး သားေရ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူျဖစ္ရတဲ့ ခဏတာ ဘဝေလးမွာ အကုသိုလ္အလုပ္ေတြနဲ ့ သံသရာမွာ ပါမသြားေစခ်င္လို ့ပါပဲ။ သားရဲ ့ ပညာဒါနပါရမီလုပ္ခဲ့တာေတြကို ေဖေဖတို ့က အျမဲတမ္း ဂုဏ္ယူ ဝမ္းေျမာက္လ်က္ရွိေနၾကတာပါ ။ 

         က်န္းမာေရးအတြက္လည္း ေျပာရအံုးမယ္ ။ေဖေဖ ေပးခ်င္တဲ ့ ေဆးတခြက္ကေတာ့ ေရေသာက္ဖို ့ပါပဲ ။ ေရကို တရက္မွာ ဖန္ခြက္ၾကီးနဲ ့ (၇) ခြက္ေလာက္ ေသာက္ေပးပါ။ ဘာေၾကာင့္ လည္းဆိုေတာ့ ဆီးနဲ ့ဝမ္းကို မွန္ေအာင္လို ့ပါပဲ ။ ခႏၶာကိုယ္ထဲက အညစ္အေၾကးေတြကို ေရးမ်ားမ်ား ေသာက္ျပီးေတာ့ ေဆးေၾကာျခင္းပါပဲ ။ဆီးဝမ္းစြန္ ့ထုတ္တာေတြ မမွန္ဘဲ ခ်ဳပ္ေနရင္ အတြင္းထဲက နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ ့ ကန္ထြက္လာတတ္တယ္ ။အာခံတြင္းနဲ ့ နံတာေတြ ၊ေခါင္းမူး ၊ေခါင္းကိုက္၊ ေခါင္းအံု ၊ မ်က္စိမႈန္တာေတြက ခႏၶာကိုယ္ထဲက ကန္ထြက္လာတာေတြပဲေပါ့ ။ ဝမ္းတလံုးေကာင္းရင္ ေခါင္းမခဲ ဘူးဆိုတဲ့ စကားပံုကိုလည္း ၾကားဘူးျပီးသာျဖစ္မွာပါ ။ေဖေဖေတာ့ စာအုပ္ထဲမွာ ဖတ္ဖူးတယ္ ။စာေရး ဆရာၾကီးတေယာက္က ဒီလို ေရးဘူးတယ္ေလ။ မ်ိဳသမွ် ယိုရမယ္ ၊ ေသာက္သမွ်ေပါက္ရမယ္တဲ့ ။အဲ တာေၾကာင့္လည္း ေရမ်ားမ်ားေသာက္ဖို ့ ေျပာျပေနတာပါ ။ေရမ်ားမ်ားေသာက္ေတာ့ ဝမ္းကို ေပ်ာ့ေစ တယ္ စြန္ ့ပစ္အရည္အျဖစ္ ဆီးကို ရြင္ေစတယ္ ။ျပီးေတာ့ ေခၽြးအျဖစ္လဲ စြန္ ့ထုတ္ႏို္င္တယ္။ေသြးအား ကိုလည္း တိုးေစတယ္။ ေခၽြးထြက္မ်ားဖို ့အတြက္လည္း က်န္းမာေရးေလ့က်င္းခန္းကိုလည္း ပံုမွန္လႈပ္ ရွားေပးပါ ။      

      ေနာက္ျပီးေတာ့ လည္ပင္းဇက္တိုင္ကိုလည္း ခဏခဏ ခ်ိဳးလိမ္တာေတြ မလုပ္ပါနဲ ့ ။အဲဒီအက်င့္ ကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေဖ်ာက္ပါ ။ဇက္တိုင္ အေနခက္လာရင္ လက္ညိဳးလက္မနဲ ့ ညင္သာစြာေလး ႏွိပ္နယ္လိုက္ပါ။သက္သာေပ်ာက္ကင္းသြားပါလိမ့္မယ္ ။ျပီးေတာ့ ရင္ဘတ္နဲ ့ ဦးေခါင္းပိုင္းကို အေအး မိ မခံပါနဲ ့ ခႏၶာကိုယ္ရဲ ့ အဓိက အင္ဂ်င္အစိတ္ပိုင္းေတြကို အထူးသတိထားရမွာျဖစ္ပါတယ္ ။အစား အေသာက္ကိုလည္း အလြန္အကၽြံမစားပါနဲ ့၊ အစာမစားဘဲလည္း မေနပါနဲ ့ ။ပံုမွန္ေလး ေနထိုင္စား ေသာက္ပါ ။အျပင္ထြက္လည္တာေတြ ၊ ညမအိပ္ပဲ ေနတာေတြကိုု အထူးသတိထားျပီး ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ သားတို ့ဆီမွာ အင္တာနက္ကို အခ်ိန္ျပည့္သံုးႏိုင္တယ္ဆိုတာ သိရတယ္ ။ အင္တာနက္မွာ ဗဟုသုတ ၊ပညာရွာမွီးရာမွာ လြယ္ကူတယ္ဆိုတာ ေဖေဖ သိပါတယ္ ။ေဖေဖ ၾကားဘူးထားတာေတြ နဲ ့ သားကို ေျပာခ်င္တာကေတာ့ အင္တာနက္ကို အသံုးျပဳျပီး ၾကည့္တဲ ့အခါ ဗုဒၶဘာသာဝင္နဲ ့ ဆန္ ့က်င္တဲ့ အေတြးအျမင္ေတြကို လံုးဝမၾကည့္ပါနဲ ့။ကမာၻအရပ္ရပ္က ယဥ္ေက်းမႈ လူေနမႈ စရိုက္ ေတြက ေဖေဖတို ့ ျမန္မာေတြရဲ ့ ဘာသာ ၊ယဥ္ေက်းမႈနဲ ့ ဆန္ ့က်င္ဘက္ေတြ ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ သားလည္း သိျပီးသားျဖစ္မွာပါ ။မိမိအတြက္ အက်ိဳးရွိႏိုင္တာေတြကိုပဲ အင္တာနက္ကို အသံုးျပဳပါ လို ့ ေျပာခ်င္တာပါ။ အဲဒါမွလည္း တန္းဖိုးရွိတဲ့ အခ်ိန္ေတြကို ျဖဳန္းမပစ္ပဲ အသံုးခ်ရာေရာက္မွာပါ ။  

       အခ်ိန္ေတြဘယ္ေလာက္ပဲကုန္ကုန္ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ဘာသာတရားကိုေတာ့သီးသန္ ့အခ်ိန္ေပးျပီး အဓိဌာန္နဲ ့လုပ္ပါ ။ ျမတ္စြာဘုရားရဲ ့ ဂုဏ္ေက်းဇူးေတာ္ကို မ်က္စိထဲမွာ ျမင္ေယာင္ျပီး ရွိခိုးဦးခ်ပါ ။ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူထားခဲ့တဲ့ တရားေတာ္မ်ား ၊ဗုဒၶက်မ္းစာေပမ်ားကို ရွိခိုးဦးခ်ပါ။ျမတ္စြာ ဘုရားရွင္၏ တရားေတာ္မ်ားကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေနၾကေသာ သံဃာေတာ္မ်ားကို ရွိခိုးဦးခ်ပါ။ ေဖေဖတို ့မိသားစုအားလံုး ဗုဒၶတရားက်င့္စဥ္မ်ားကို နည္းမွန္လမ္းမွန္ေရာက္ေအာင္ ျပဳျပင္ဆံုးမေပး ေသာ ဆရာေတာ္ဘုရာၾကီးရဲ ့ ဂုဏ္ေက်းဇူးေတာ္ကိုလည္း ရွိခိုးဦးခ်ပါ။ ကိုးလလြယ္၊ ဆယ္လေမြး၊ဖဝါး လက္ႏွစ္လံုး ၊ပုခံုးလက္ႏွစ္သစ္ကတည္းက သားရဲ ့က်န္းမာေရး ၊ ဘာသာေရး ၊ကိုယ္က်င့္တရား၊ပညာ ေရး စတာေတြကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေပးခဲ့တဲ့ ေဖေေဖ ေမေမတို ့၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးတို ့ကို ရွိခိုးဦးခ်ပါ ။ 

       အထက္ပါအတိုင္း ရွိခိုးဦးခ်ျပီးမွ ငါးပါးသီလခံယူေဆာက္တည္ပါ။ ေကာင္းမႈတခု ေန ့စဥ္ျပဳဆိုတဲ့ အတိုင္း မပ်က္မကြက္ေဆာင္ရြက္ပါ။ ငါးပါးသီလခံယူေဆာက္တည္ျပီးရင္ တရားတထိုင္ခန္ ့ကို ရႈမွတ္ ပါ။ တရားထိုင္ရာတြင္ ခႏၶာကိုယ္အႏွံ ့ဘယ္ေနရာက ယားယံျခင္း ျဖစ္ျဖစ္ မလႈပ္ရွားပါနဲ ့။တည္ၾကည္ ေျဖာင့္မတ္စြာ ျငိမ္ျငိမ္သက္သက္ ထိုင္ပါ။ တရားမထိုင္မွွီ ဘယ္လိုရြတ္ဆိုရမည္ဆိုတာကိုလည္း ေျပာျပ အံုးမယ္။ 

…………………… ဘုရားတပည့္ေတာ္သည္ ဘုရား၊ တရား ၊သံဃာ၊ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး ၊အမိ ၊အဖ ၊ဆရာသမားမ်ား အေပၚ၌ ဓမၼအႏၱရာယ္ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ကာယကံမႈ ၊ဝစီကံမႈ၊မေနာကံမႈ ၊တခုခုတို ့ျဖင့္ျပစ္မွား က်ဴဳးလြန္မိခဲ့သည္ရွိေသာ္ အျပစ္မွခြင္လြတ္ေတာ္မူပါ အရွင္ဘုရား ….။ ကၽြႏု္ပ္ထက္ၾကီးျမတ္ေသာ ပုဂိၢဳလ္အေပါင္းတို ့ အေပၚ၌ ဓမၼအႏၱရာယ္ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ကာယကံမႈ ၊ ဝစီကံမႈ၊ မေနာကံမႈ တခုခုတို ့ျဖင့္ျပစ္မွားက်ဴဳးလြန္မိခဲ့သည္ရွိေသာ္ အျပစ္မွခြင့္လြတ္ေပးၾကကုန္ေလာ့။ ကၽြႏ္ုပ္ေအာက္ငယ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တို ့သည္ ကၽြႏ္ုပ္အေပၚ၌ ဓမၼအႏၱရာယ္ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ကာယကံမႈ ၊ဝစီကံမႈ၊ မေနာကံမႈ ၊ တခုခုတို ့ျဖင့္ျပစ္မွား က်ဴဳးလြန္မိခဲ့သည္ရွိေသာ္ အျပစ္မွခြင့္လြတ္ပါ၏။ ဘုရားတပည့္ေတာ္၏ ရုပ္နာမ္ႏွစ္ပါး ခႏၶာငါးပါးကို- 

(၁) ျမတ္စြာဘုရားအား လွဴဒါန္းပါ၏ 

(၂) တရားေတာ္ျမတ္အားလွဴဒါန္းပါ၏ 

(၃) သံဃာေတာ္ျမတ္ ၊ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးမ်ားအား လွဴဒါန္းပါ၏ 

(၄) မိဘ ၊ဆရာသမားမ်ားအား လွဴဒါန္းပါ၏ 

(၅) ဘုရားတပည့္ေတာ္အား သတိပဌာန္ကမၼဌာန္းကို တထိုင္ခန္ ့မွ် ေပးသနားေတာ္မူပါ အရွင္ဘုရား   

     ဤတထိုင္ခန္ ့မွ် အဓိဌာန္ေျမာက္ခဲ့သည္ရွိေသာ္…(လိုရာဆုကို ..စိတ္ထဲမွ ေတာင္းပါ )ဥပမာ- နိဗၺာန္သို ့ ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္ေသာ ဥာဏ္ပညာပါရမီမ်ား ရရပါလို၏ဘုရား…စသျဖင့္ ဆုေတာင္းပါ ။ ထို ့ေနာက္ မိမိလုပ္ႏိုင္သေလာက္ အခ်ိန္အတိုင္းတာထိ တရားထိုင္ပါ ။တရားထိုင္တဲ့အခါ နည္းလမ္း အမ်ိဳးမ်ိဴးရွိၾကေပမဲ့ ေဖေဖကေတာ့ ဝိပသနာ ကမၼဌာန္းကို အျမဲရႈမွတ္ပါတယ္ ။ ဝိ = အထူး ၊ ပသနာ= ရႈမွတ္ျခင္းနည္းလမ္း လို ့ အဓိပၸါယ္ရတာေၾကာင့္ ရုပ္နာမ္နွစ္ခု ့ျဖစ္ပ်က္မႈကို ရႈမွတ္ျခင္းလို ့ ဆိုလိုတယ္။ 

       တရားထိုင္ျပီးတဲ့အခါ ရဟန္းရွင္လူ ၊သံဃာေတာ္၊ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးမ်ား ။သူေတာ္စင္အေပါင္း တို ့ကို တပည့္ေတာ္၏ေကာင္းမႈကုသိုလ္ကို ထပ္တူထပ္မွ်ရေစေၾကာင္း ေမတၱာပို ့ေပးပါ။ေနာက္ျပီး အႏၲစၾကာဝဠာအတြင္းရွိ ထြက္သက္ဝင္သက္ရွိေသာ သတၱဝါအေပါင္းတို ့အား ကၽြၽႏ္ုပ္၏ကုသိုလ္ ေကာင္းမႈကို ထပ္တူထပ္မွ်ရပါေစေၾကာင္း ေမတၱာပို ့ပါ။တရားထိုင္လို ့ရတဲ ့ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ကို ေမတၱာပို ့သျခင္းျဖစ္တယ္ ။  

     အထက္ပါအတိုင္း ေဖေဖေျပာျပတာေတြက စနစ္တက် တရားထိုင္ျခင္းျဖစ္တာေၾကာင့္ ေသခ်ာစြာ မွတ္သားျပီး လိုက္နာေဆာင္ရြက္ပါ ။အထက္ပါနည္းအတိုင္း ေန ့စဥ္ လုပ္ေဆာင္သြားမယ္ဆိုရင္ ကုသိုလ္ထူးေတြ ေန ့တိုင္းရရွိမွာပါ ။ပန္းဝတ္ရည္မႈန္ေလးေတြကို စုေဆာင္းတဲ့ ပ်ားေကာင္ေလးေတြ လိုပဲ ေန ့စဥ္နဲ ့အမွ် စုေဆာင္းသြားရင္ ေနာင္တခ်ိန္မွာ ပ်ားလဘို ့ၾကီးလို မ်ားျပားတဲ့ကုသိုလ္ထူး ေတြ စုေဆာင္းမိမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ 

     ပထမအရြယ္မွာ ပညာရွာ ၊ ဒုတိယအရြယ္မွာ ဥစၥာရွာ ၊ တတိယအရြယ္မွာ တရားရွာ ….လို ့ တခ်ိဳ ့ေတြ ေျပာၾကေပမဲ့ တရားကိုေတာ့ ဘယ္အရြယ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ရွာရမွာပါ ။တတိယအရြယ္မွ ..တရားရွာမယ္လို ့ စိတ္ကူးထားတဲ့လူတေယာက္ဟာ တတိယအရြယ္ မေရာက္ခင္ ေသသြားခဲ့ရင္ ဘယ္မွာ တရားရွာႏိုင္ေတာ့မလဲ ။အဲဒီေတာ့ ဘယ္မွာ လူျဖစ္က်ိဳးနပ္ႏိုင္ပါ့မလဲ ။တတိယအရြယ္မွာ…. ခႏၶာကို္ယ္က်န္းမာေရးကလည္း ခၽြတ္ယြင္းတတ္တာဆိုေတာ့ တရားကို ေျဖာင့္ေျဖာင့္ ရွာဖို ့လဲခက္ခဲ ႏိုင္တယ္ …သားေရ..။အဲတာေၾကာင့္ က်န္းမာေရးေကာင္းတံုး ငယ္ရြယ္တံုးမွာ တရားကိုေတာ့ ရွာရလိမ့္မယ္ ။ အမ်ားၾကီး မလုပ္ႏိုင္ေတာင္မွ တရက္ ၂၄ နာရီမွာ ၁ နာရီေလာက္ေတာ့ တရား က်င့္ၾကံႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုးပါပဲ ။ 

    လူတခ်ိဳ ့ေတြ ရဲ ့ ျဖစ္တတ္တဲ ့ သဘာဝကိုလည္း ေျပာျပပါအံုးမယ္။ အခ်ိဳ ့ေတြက ရာထူး ၊အလုပ္ အကိုင္ ၊စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ အဆင္ေျပေခ်ာေမြ ့ေနၾကပီဆိုရင္ ..လူတကာရဲ ့အေပၚမွာ အသာ စီးရေနျပီးဆိုရင္ မ်က္ႏွာထားတင္းတင္းနဲ ့ တစ္ကမာၻလံုး သူ ့လုပ္စာစားေနၾကသလို မာန္တက္ၾက တတ္တာကို ေတြ ့ၾကံဳဘူးပါလိမ့္မယ္ ။သူတို ့ေတြဟာ အိုျခင္းဆင္းရဲ ၊နာျခင္းဆင္းရဲ၊ ေသျခင္းဆင္းရဲ ၊ ဆိုတာေတြကို မသိၾကတဲ့သူေတြပါပဲ ။ဒါေပမဲ့ သတၱဝါ ၊ လူမွန္သမွ် အို ၊နာ၊ ေသဆိုတဲ့ ဆင္းရဲဒုကၡ ေတြကို မလြဲမေသြ ၾကံဳေတြ ့ၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္ ။အဲဒီ ဆင္းရဲဒုကၡေတြကို ခံႏိုင္ရည္ရွိေအာင္ ျပင္ဆင္ ထားဖို ့ ဗုဒၶတရားေတာ္ေတြကို က်င့္ၾကံၾ႔ကရမယ္။

      ေဖေဖ အေတြ ့အၾကံဳအရ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ တရားထိုင္ရျခင္းအက်ိဳးေၾကာင့္ စိတ္လက္ေပါ့ပါး တယ္ ။ေဖေဖဟာ ၁၆ႏွစ္သားကတဲက တရားအလုပ္ကို လိုက္စားခဲ့တာမို ့ အခုခ်ိန္ ၅၆ႏွစ္ေရာက္ေန တာေတာင္ လူငယ္လူရြယ္တေယာက္လို စိတ္လက္ေပ်ာ္ရြင္ လန္းဆန္းေနတံုးပါပဲ ။က်န္းမာေရးအထူး ေကာင္းမြန္လာတယ္ ။ထိုးထြင္းဥဏ္ ၊မွတ္ဥာဏ္ေတြလည္း ပိုေကာင္းလာတယ္ ။ ဘယ္ေနရာမွာပဲျဖစ္ ျဖစ္ သာမာန္လူေတြလို ခပ္ေပါ့ေပါ့ေနရင္ေတာ့ သာမာန္အဆင့္ေလာက္ပဲ ျဖစ္မွာပါ ။လူတကာထက္ သာခ်င္တယ္ဆိုရင္ သူမ်ားထက္ပိုျပီး ၾကိဳးစားရမယ္။ ပိုျပီး ပင္ပန္းမယ္ ။ဘာသာေရး ၊ပညာေရး၊လူမႈ စီးပြြါးေရးနယ္ပယ္ေတြမွာလည္း လုူတကာထက္ ေတာ္ခ်င္ရင္ လူတကာထက္ေတာ့ ပိုျပီးၾကိဳးစားဖို ့ လိုပါလိမ့္မယ္ ….သားေရ ။ေလာကမွာ အသိပညာ အတတ္ပညာေတြက ရွာေဖြၾကိဳးစားေလ အက်ိဳးရွိ ေလျဖစ္တယ္ ။ 

       သားအတြက္ စာအရွည္ၾကီးကိုေတာ့ ေရးျပီးပါဘီ။ ဒီစာထဲမွာ ေဖေဖ ေျပာခဲ့တာေတြက သား မသိေသးတာလဲ ပါႏိုင္တယ္ ။သိျပီးသားကို ျပန္လည္သတိဝင္ျပီး ပိုမို သိေစခ်င္တာလည္းပါတယ္ ။သိျပီးသားေတြကို လက္ေတြ ့လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ႏိုးေဆာ္ေပးခ်င္တာလဲပါ တယ္ ။ ေဖေဖ့သားေလး ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ က်န္းမာခ်မ္းသာျပီး လိုအင္ဆႏၵမ်ား ျပည့္စံုလို ့ နိဗၺာန္မဂၢ္ဖိုလ္သို ့ ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္ပါေစလို ့ ဆုေတာင္းေပးလိုက္ပါတယ္………….။
…………………… ..သားရဲ ့ေဖေဖ ………

ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္း ( Radiation)

ကၽြန္ေတာ္တို ့ရဲ ့ ေရွးျမန္မာလူၾကီးေတြက သိပၸံပညာကိ္ု ေလာကဓာတ္ပညာလို ့ေခၚၾကတယ္ဗ်။ အဲဒီေတာ့ ရူပေဗဒပညာ ကိုလည္း ေလာကဓာတ္ပညာ လို ့ေခၚႏိုင္ပါတယ္ ။ ေလာကဓာတ္ပညာလို ့ ဘာေၾကာင့္ေခၚၾကသလဲဆိုေတာ့ ေလာကထဲမွာရွိရွိသမွ် အရာအားလံုးကို (ပထဝီ၊ ေတေဇာ ၊အာေဘာ ၊ဝါေယာ ) ဓာတ္ၾကီးေလးပါးနဲ ့ပါဝင္ဖြဲ ့စည္းထားျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္ ။ အဲတာေၾကာင့္လည္း ကၽြန္ေတာ္တို ့ေတြ (ဓာတ္) ဆိုတဲ့ေဝါဟာရကို ေန ့စဥ္သံုးေနၾကတယ္လို ့ ထင္ပါတယ္။ဥပမာ- ဓာတ္္မီး၊ ဓာတ္မီးတိုင္၊ ဓာတ္ၾကိဳး၊ ဓာတ္ခဲ၊ ဓာတ္ဘူး၊ ဓာတ္မွန္၊ ဓာတ္ရထား၊ ဓာတ္လံုး ၊ ဓာတ္ရွင္ (ရုပ္ရွင္) ၊ဓာတ္ရိုက္ဓာတ္ဆင္ ၊ဓာတ္ဆရာနတ္ဆရာ….. စသျဖင့္ “ဓာတ္” ကို က်ယ္က်ယ္ျပန္ ့ျပန္ ့ သံုးစြဲၾကတာကိုေတြ ့ရပါတယ္။ ဖီးက်ဴမွာ စြယ္စံုက်မ္းလည္း မပါခဲ့လို ့ “ဓာတ္”ကို ဘယ္လို အဓိပၸါယ္ ဖြင့္တယ္ဆိုတာ ေျပာျပဖို ့ခက္ပါတယ္ ။ ဖီးက်ဴ ကိုယ္တိုင္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုျပီး ယူဆမိတာကေတာ့ ထူးျခားနက္နဲတဲ့ ဂုဏ္သတၱိတခုခု ရွိေနတာကို ေဖၚျပခ်င္ရင္ “ဓာတ္” ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရကို အသံုးျပဳ ၾကတယ္လို ့ ထင္ပါတယ္ ။ ေရဒီေအး၇ွင္း (Radiation) ဆိုတာကို အဘိဓာန္မွာ ရွာၾကည့္တဲ့အခါ ေရာင္ျခည္ ျဖာထြက္ျခင္းလို ့ ဖြင့္ဆိုပါတယ္ ။ဒါေပမဲ့ ေရာင္ျခည္ ျဖာထြက္ျခင္းမွာ ထူးျခားနက္နဲတဲ့ ဂုဏ္သတၱိေတြရွိေနတာေၾကာင့္ ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္းရဲ ့ေရွ ့မွာ “ဓာတ္” ဆိုတာကို ျဖည့္စြက္ျပီး “ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္း ” ဟု ေခါင္းစဥ္တပ္ျပီးေရးသားပါတယ္ ။

ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္း (Radiation) အဓိပၸါယ္ကို ေယဘုယ် ေဖၚျပရရင္ - စြမ္းအင္မ်ား တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို ့ ကူးေျပာင္းျခင္းကို ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္းလို ့ သတ္မွတ္ပါတယ္။ စြမ္းအင္ကူးေျပာင္းျခင္းမွာ လိႈင္းအသြင္သ႑ာန္နဲ ့ ကူးေျပာင္းပါတယ္။ စြမ္းအင္ အမ်ိဳးအစားအလိုက္ လိႈင္းအသြင္သ႑ာန္ေတြလည္း မတူညီႏိုင္ပါဘူး။လိႈင္းအလ်ား (Wave length) အတို ၊အရွည္အလိုက္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္း အမ်ိဳးအစားမ်ားကို ခြဲျခားသတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္းမွာ လူ ့မ်က္စိနဲ ့ျမင္ႏိုင္တာလည္ရွိသလို ၊မ်က္စိနဲ ့မျမင္ႏိုင္ တဲ့ေရာင္ျခည္ ေတြလည္းရွိပါတယ္။ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ လိႈင္းအလ်ား 400 nm- 700 nm နာႏိုမီတာ အတြင္းမွာလူ ့မ်က္စိနဲ ့ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ လိႈင္းအလ်ားသည္ ၄ဝဝ-နာႏိုမီတာထက္ တိုရင္ျဖစ္ေစ၊ ၇ဝဝ- နာႏိုမီတာထက္ရွည္ရင္ျဖစ္ေစ မ်က္စိျဖင့္ မျမင္ႏိုင္ပါ။ (နာႏိုမီတာ=တစ္မီတာ၏ သန္းတစ္ေထာင္ပံုတစ္ပံု1nm= 10^-9m )။လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လိႈင္း ( Electromagnetic Wave) မ်ားျဖာထြက္ေနျခင္းကို လိႈင္းအလ်ားအတို ၊အရွည္ အစီအစဥ္အတိုင္း သတ္မွတ္ထားျပီး လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ ေရာင္စဥ္မ်ားအျဖစ္ (Electromagnetic spectrum)ေလ့လာႏိုင္ပါတယ္။

လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ ေရာင္စဥ္ျဖာထြက္ျခင္းကို လိႈင္းအလ်ား(Wave length ) အစီအစဥ္ ျဖင့္သတ္မွတ္ထားသျဖင့္ လိႈင္းအလ်ားကိုသိလွ်င္ လိႈင္းၾကိမ္ႏႈန္း (frequency ) ႏွင့္ စြမ္းအင္ပမာဏ (Energy) ကိုတြက္ယူႏိုင္သည္ ။ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လိႈင္းမ်ား၏ အလ်င္သြားႏႈန္း (Velocity) ကိုေတာ့ အလင္းအလ်င္အတိုင္း ပ်မ္းမွ် ( 3×10⁸ )သတ္မွတ္ထားပါတယ္။

C=f λ , E = hν

C = velocity of light အလင္းအလ်င္ကိန္းေသ
( 3×10⁸ m^-s )
F , ν= frequency လိႈင္းၾကိမ္ႏႈန္း

λ= wavelength လိႈင္းအလ်ား

E =Energy စြမ္းအင္ ပံုေပၚ ကလစ္ေခါက္ျပီး အၾကီးခ်ဲ ့ၾကည့္ပါ

ေဖၚျပထားေသာ ပံုေသနည္းမ်ားအရ လိႈင္းအလ်ားတိုေလေလ လိႈင္းၾကိမ္ႏႈန္းႏွင့္ စြမ္းအင္မ်ား ေလေလျဖစ္ျပီး ၊လိႈင္းအလ်ားရွည္ေလေလ လိႈင္းၾကိမ္ႏႈန္းႏွင့္ စြမ္းအင္နည္းေလေလျဖစ္မည္။ထို ့ ေၾကာင့္ လိႈင္းၾကိမ္ႏႈန္း ႏွင့္စြမ္းအင္တို ့သည္ လိႈင္းအလ်ားျဖင့္ေျပာင္းျပန္အခ်ိဳး သက္ေရာက္ေနေၾကာင္းေတြ ့ရ သည္။အထက္ပါပံုတြင္ ျပထားသည့္အတိုင္း မ်က္စိျဖင့့္ ျမင္ႏိုင္ေသာအလင္းေရာင္(Visible Light)သည္ အလယ္တြင္ရွိေနျပီး ညာဘက္သို ့ေရာက္ ေလေလ၊ လိႈင္းအလ်ား ပိုရွည္ေလျဖစ္သည္။ဘယ္ဘက္သို ့ ေရာက္ေလေလ လိႈင္းအလ်ားပိုတိုေလျဖစ္ေၾကာင္းေတြ ့ရသည္။

မ်က္စိျဖင့္ျမင္ႏိုင္ေသာအလင္း (Visible Light) သည္ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လိႈင္း အမ်ိဳးစားထဲတြင္ပါဝင္ ေၾကာင္းေတြ ့ရသည္။ ထို ့ျပင္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္းသည္ စြမ္းအင္ ကူးေျပာင္းျခင္းျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ အလင္းသည္ စြမ္းအင္တမ်ိဳးျဖစ္သည္။ အလင္း(Light)ကို ရူပေဗဒနည္းျဖင့္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆို ေသာ္ မ်က္စိ၏အျမင္အာရံုကို လံႈ ့ေဆာ္ေပးေသာစြမ္းအင္ အသြင္တမ်ိဳးဟု ျဖစ္သည္။အလင္းေရာင္ျဖာထြက္ျခင္းတြင္ အပူစြမ္းအင္အျဖစ္လည္းေတြ ့ ရွိရသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ အလင္းသည္ ဓာတ္ၾကီးေလးပါးမွ ေတေဇာဓာတ္ျဖစ္သည္။ ေန ၊မီးသီး ၊ဖေယာင္းတိုင္ …စသည့္အလင္းလြတ္ပင္ရင္းမ်ားမွ (sources) ထြက္ေပၚလာေသာ အလင္းသည္ ကိန္းေသအလွ်င္ တခုတည္းရွိသည္။ အလင္းေရာင္ျဖာထြက္ျခင္းကို အိုင္စက္နယူတန္က( Newton ) အမႈန္သီအိုရီ(particle theory) ျဖင့္ေဖၚထုတ္ေျဖရွင္းခဲ့သည္။အလင္း သည္ အမႈန္သဘာဝရွိသည္ဟု တင္ျပခဲ့သည္။ သို ့ေသာ္ နယူတန္ႏွင့္ေခတ္ျပိဳင္ ရူပေဗဒပညာရွင္ ဒတ္ခ်္လူမ်ိဳး ေဟးဂန္း (Christiaan Huygens)က အလင္းသည္ လိႈင္းသဘာဝရွိသည္ဟု တင္ျပခဲ့ျပီး လိႈင္းသီအိုရီကို ေဖၚထုတ္ခဲ့သည္။ အလင္းျပန္ျခင္း ၊အလင္းယိုင္ျခင္းမ်ားကိုလည္း တြက္ခ်က္ျပခဲ့သည္။ သိပၸံပညာရွင္ႏွစ္ဦ၏ အလင္းသီအိုရီမ်ားမွာ မတူညီၾကသျဖင့္ အျငင္းပြါးစရာျဖစ္ခ့ဲရသည္။ သို ့ေသာ္ ၄င္းတို ့၏သီအိုရီမ်ားကို တြက္ခ်က္ၾကည့္ရာတြင္ မွန္ကန္ေနေၾကာင္းကိုလည္းေတြ ့ရသည္။ထို ့ေၾကာင့္ သီအိုရီႏွစ္ခုကို သေဘာတူလက္ခံလိုက္ေသာအခါ အလင္းသည္ လိႈင္းသဘာဝႏွင့္ အမႈန္သဘာဝ ႏွစ္မ်ိဳး (Dual Nature) ရွိေၾကာင္းေတြ ့ရသည္။သို ့ေသာ္ အခ်ိန္တျပိဳင္နက္ထဲမွာ လိႈင္းသဘာဝ ၊အမႈန္ သဘာဝႏွစ္မ်ိဳးျဖင့္ တြက္ယူေျဖရွင္းလို ့ မရေပ။ အလင္းကို အမႈန္ဟု စဥ္းစားလ်င္ လိႈင္းသဘာဝကို လ်စ္လ်ဴရွဴရမည္။အလင္းကို လိႈင္းသဘာဝဟု စဥ္းစားလ်င္ အမႈန္သဘာဝကို လ်စ္လ်ဴရွဴထားရမည္ ။ ထို ့ေနာက္ အိုင္စတိုင္းက အလင္းသည္ စြမ္းအင္(Energy transfer )ကူးေျပာင္းျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပါဝင္ေသာစြမ္းအင္မ်ားသည္ ကြမ္တမ္သီအိုရီအရ တသမတ္တည္းမဟုတ္ပဲ ျပတ္ေတာင္းတန္ဖိုးရွိ သည္ဟု တင္ျပခဲ့သည္။ မတူညီေသာ စြမ္းအင္အထုပ္ (Energy packet)မ်ား စုေပါင္းပါဝင္ျပီး အလင္းအေရာင္ျဖာထြက္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟုတင္ျပခဲ့သည္။ ၄င္းစြမ္းအင္ အထုပ္ကေလးမ်ားကို အမႈန္ဟု ယူဆေသာ္ ျဒပ္ထုမရွိေသာ စြမ္းအင္အမႈန္- ဖိုတြန္ (Photon)ဟု အမည္ေပးခဲ့သည္။ ၄င္းဖိုတြန္ကို ေဖၚ ထုတ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ သိပၸံပညာရွင္အိုင္စတိုင္းသည္ ရူပေဗဒႏိုဗယ္ဆုကို ရရွိခဲ့၏။ သံုးေျမွာင့္ဖန္တံုးျဖင့္ အေရာင္ (၇)မ်ိဳးထြက္လာပံု

( Light)သည္္ အေရာင္(၇)မ်ိဳးျဖင့္ ပါဝင္ဖြဲ ့စည္းထားေၾကာင္းေတြ ့ရသည္။ေရာင္စဥ္ (၇)မ်ိးကို ေကာင္းကင္ေပၚတြင္ သက္တန္ ့အျဖစ္ေတြ ့ရွိႏိုင္သလို ၊သံုးေျမွာင့္ဖန္တံုးျဖင့္လည္း စမ္း သပ္ၾကည့္ရွဴႏိုင္သည္။ ခရမ္း ၊မဲနယ္ ၊အျပာ ၊အစိမ္း ၊အဝါ ၊လိမ္ေမာ္ ၊အနီ (၇)မ်ိဳးသည္ လိႈင္းအလ်ား အစီအစဥ္အတိုင္းျဖစ္ျပီး ခရမ္းေရာင္သည္ လိႈင္းအလ်ား အတိုဆံုးျဖစ္ျပီး ၊အနီေရာင္သည္လိႈ္င္းအလ်ား အရွည္ဆံုးျဖစ္သည္။ ေနမွလာေသာတိုိရိုက္ အလင္းျဖစ္ေစ ၊ဂေဟဆက္သည့္ ဝရိန္ေဆာ္ျခင္းမွ ျဖစ္ေစ ထိုကဲ့သို ့ စူးရွေတာက္ပေသာ အလင္းေရာင္မ်ားကို မ်က္စိျဖင့္ၾကည့္မိပါက အျမင္အာရံုခံလႊာကို ပ်က္ စီးေစႏိုင္သည္။လွ်ပ္စစ္သံလိုက္ေရာင္စဥ္မ်ားကို လိႈင္းအလ်ားအလိုက္ ဆက္လက္ေလ့လာၾကည္ႏိုင္၏။

အနီေအာက္ေရာင္ျခည္( Infra Red IR )သည္ ျမင္ႏိုင္ေသာအလင္း(visible light)ေအာက္ ရွိျပီး ၾကိမ္ႏႈန္း(Frequency)နည္းသျဖင့္ အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ဟု ေခၚသည္။သို ့့ ေသာ္ လိႈင္းအလ်ားပိုရွည္သည္။အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ကို မ်က္စိျဖင့္ မျမင္ႏိုင္ေသာ္လည္း အေရျပားေပၚ က်ေရာက္လ်င္ အပူဓာတ္ကို ခံစားရသည္။ထို ့ေၾကာင့္ ပူေသာအရာဝထၳဳမ်ားသည္ အနီေအာက္ျခည္မ်ား ထုတ္လြတ္သည္။ ဒါ့အျပင္ ေန၊ ၾကယ္တာရာ ၊ဆလိုက္မီး စသည္တို ့ မွလည္း အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ထြက္သည္။ အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ကို တီဗီြရီမုတ္ကြန္ထိုးတြင္ အသံုးျပဳသည္။အားကစားသမားမ်ား ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရပါက အပူမီးေခ်ာင္းမ်ားသံုး၍ အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ျဖင့္ ေဆးကုသမႈျပဳလုပ္သည္။ထို ့ျပင္မိုဘိုင္းဖုန္း ကင္မရာမ်ားတြင္လည္း အသံုးျပဳသည္။ ေထာက္လွမ္းေရးမ်ား ညအခါအသံုးျပဳသည့္ ကင္မရာမ်ားကို အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားသည္။ လံုျခံဳေရးအခ်က္ေပး ကိရိယာမ်ားကိုလည္း အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ အာရံုခံ(sensor )အျဖစ္အသံုးျပဳသည္။ မိုက္ခရိုေဝ့ မီးဖိုျဖင့္ အစားအစာမ်ားခ်က္ျပဳတ္ေနပံုံု

မိုက္ခရိုေဝ့ (Micro wave) သည္ မ်က္စိျဖင့္မျမင္ႏိုင္ပါ ။ၾကိမ္ႏႈန္းျမင့္ေသာ ေရဒီယိုလိႈင္းတမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ထို ့ေၾကာင့္ မိုဘိုင္းဖုန္းမ်ားႏွင့္ အိတ္ေဆာင္ေရဒီယို(digital)မ်ားတြင္ အသံုးျပဳသည္။ျဂိဳလ္တု စေလာင္းမ်ားႏွင့္ လံုျခံဳေရးကင္မရာ၊ မီးပြိဳင့္-လမ္းကူးကင္မရာမ်ားတြင္လည္း မိုက္ခရိုေဝ့ကို သံုးသည္။ မိုးေလဝသဌာန ၊သေဘၤာ ၊ေလယာဥ္မ်ားတြင္ ေရဒါ (Radar) တပ္ဆင္ရာ၌ မိုက္ခရိုေဝ့ကို အသံုးျပဳ သည္။ ထို ့ျပင္ အစားအစာ ခ်က္ျပဳတ္ရာတြင္ မီးဖိုမ်ားကို မိုက္ခရိုေဝ့ျဖင့္ အသံုးျပဳသည္။ သို ့ေသာ္ မိုက္ခရိုေဝ့ မီးဖိုျဖင့္ ခ်က္ျပဳတ္ေသာအခါ အိုးအဖံုးကို ခဏခဏ ဖြင့္ၾကည့္ျခင္း၊ မီးဖိုတည့္တည့္တြင္ မ်က္ႏွာမူျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရန္မသင့္ေပ။ထို ့ျပင္ မိုဘိုင္းဖုန္း အျမဲတမ္းေျပာသူမ်ားတြင္ မိုက္ခရိုေဝ့ေၾကာင့္ ဦးေနာက္အာရံုေၾကာကို ထိခိုက္ႏိုင္သည္။
ေရဒီယိုလိႈင္း( Radio wave) သည္ မ်က္စိျဖင့္မျမင္ႏိုင္ပါ။လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လိႈင္းတြင္ ၾကိမ္ႏႈန္း အနည္းဆံုးျဖစ္သည္။ ေရဒီယိုအသံလြင့္ရံုမ်ားတြင္ ေရဒီယိုလိႈင္းမ်ားကို ထုတ္လြတ္သည္။ ၾကယ္မ်ားႏွင့္ လွ်ပ္စီးလက္ျခင္း ၊မိုးၾကိဳးပစ္ျခင္းတြင္လည္း ေရဒီယိုလိႈင္းမ်ားထြက္ရွိသည္။ ထို ့ ေၾကာင့္ ေရဒီယိုအသံ ဖမ္းယူလွ်င္ တကၽြီကၽြီ ဆူညံသံမ်ား ၾကားရျခင္းျဖစ္သည္။ အသံလြင့္ရံုမ်ားတြင္ ေရဒီယိုလိႈင္းတို ၊လိႈင္း လတ္မ်ားျဖင့္ထုတ္လြင့္သည္။ၾကိမ္ႏႈန္းျမင့္ ေရဒီယိုလိႈင္းမ်ားကို "Very High Frequency" FM -အက္ဖ္အမ္-ေရဒီယိုအသံလြင့္ရံုမ်ားတြင္ အသံုးျပဳသည္။ၾကိမ္ႏႈနး္အလြန္ျမင့္ "Ultra High Frequency" ေရဒီယိုလိႈင္းမ်ားကို ရုပ္ျမင္သံၾကားဌာနမ်ား ၊ပုလိပ္မ်ားသံုးေသာ စကားေျပာစက္မ်ား ၊စစ္သံုးေလယာဥ္ ေရဒီယိုမ်ားတြင္ အသံုးျပဳသည္။ေရဒီယိုလိႈင္းမ်ား အလြန္အကၽြံထိေတြ ့မိပါက ကင္ဆာေရာဂါ ၊လူကီးမီး ယားကဲ့သို ့ ေသြးကင္ဆာႏွင့္ အျခားေရာဂါမ်ား ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ ထို ့ျပင္ အသံလြင့္ တာဝါတိုင္မ်ားႏွင့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အာေပး ေကဘယ္ၾကိဳးၾကီးမ်ား အနီးတဝိုက္တြင္ ေနထိုင္သူမ်ားမွာ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္သည္။
ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ (Ultra Violet) သည္မ်က္စိျဖင့္မျမင္ႏိုင္ပါ။ခရမ္းေရာင္ထက္ လိႈင္းအလ်ားတိုျပီး လိႈင္းၾကိမ္ႏႈန္းမ်ားေသာ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လိႈင္းျဖစ္သည္။ သဘာဝအားျဖင့္ ေနေရာင္ျခည္မွ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကို အိုဇုန္းလႊာက ကာကြယ္ေပးထားသည္။သို ့ေသာ္ အိုဇုန္းလႊာ ပါးလႊာမႈေၾကာင့္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္အႏၱရာယ္မွာ ျခိမ္းေျခာက္ လ်က္ရွိသည္။အသားေနေလာင္ျခင္းမွာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ ျခည္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။သို ့ေသာ္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကို ေနပူစာလံွဴ၍ ခံယူပါက ဘီတာမင္-ဒီ (vitamin D)ကိုရရွိေစသည္။ ညအခါ လွ်ပ္စစ္မီးထြန္းရာတြင္ ပလူ၊ ျခင္၊ယင္ …စသည့္ အင္းဆက္ပိုးမႊားမ်ား လာေရာက္စုေဝးျခင္းမွာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္က အင္းဆက္ပိုးမ်ားကို ဆြဲေဆာင္ ႏိုင္ေသာၾကာင့္ျဖစ္သည္။စားေသာက္ဆိုင္မ်ား ၊ေဟာ္တယ္မ်ားတြင္ ပိုးမႊားျခင္ ၊ယင္မ်ား ကာကြယ္ရန္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ မီးေခ်ာင္းမ်ားကို ေလ်ာ့တိုက္ထားေသာ သံဇကာအတြင္းထည့္၍အသံုးျပဳသည္။ ေဆးရံုခြဲစိတ္ခန္း ၊ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားတြင္ ဘက္တီးရီးယား ပိုးမ်ားသတ္ရန္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကို အသံုးျပဳၾကသည္။ စားေသာက္ဆိုင္ ၊ႏိုက္ကလပ္မ်ားသို ့ ေရာက္ေသာအခါ သင္၏အက်ၤီအဝတ္အစား မ်ား အေရာင္တမ်ိဴး ေတာက္ပ ေနျခင္းမွာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ပါေသာ မီးသီးမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္မီးေခ်ာင္းျဖင့္ အင္းဆက္မ်ားကို ေရွာ့တိုက္သတ္ေသာ သံဇကာာအိမ္
ပိုက္ဆံအစစ္ ၊ အတု ၊ပတ္စပို ့အစစ္အတု မ်ားကို ေဖၚထုတ္ရာတြင္ အသံုးျပဳ ၾကသည္။ မ်က္စိျဖင့္မျမင္ႏိုင္ေသာ လွ်ိဳ့ဝွက္စာမ်ားေရးရာ၌ ေဖါင္တိန္မ်ားတြင္ ( fountain-pen ) မင္ ေျခာက္ကို အသံုးျပဳသည္။၄င္း မွင္ေျခာက္ျဖင့္ေရးထားေသာစာက္ို ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ျဖင့္ ေကာင္းမြန္စြာဖတ္ရွဴႏိုင္သည္။
ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ အလြန္အကၽြံက်ေရာက္ျခင္းေၾကာင့္ မ်က္စိအျမင္အာရံုလႊာကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစ ႏိုင္သည္။ ထို ့ေၾကာင့္ ေနေရာင္ျခည္မွ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကို ေနကာမ်က္မွန္တပ္ျခင္းျဖင့္ ကာကြယ္ ႏိုင္သည္။ သို ့ေသာ္ သင္တပ္ဆင္အသံုးျပဳေနေသာ ေနကာမ်က္မွန္သည္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကို ကာကြယ္မေပးႏိုင္လွ်င္ မ်က္စိအာရံုခံလႊာကို ပိုမိုပ်က္စီးေစႏိုင္သည္။ အျမင္အာရံုအလင္းတန္းမ်ားကို တာဆီးထားျပီး ၊ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္မ်ား ပိုမိုက်ေရာက္ေစႏိုင္ေသာေၾကာင့္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ ထို ့ေၾကာင့္ ပရိတ္သတ္အေနျဖင့္ ေနကာမ်က္မွန္အသံုးျပဳဖို ့ ဝယ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ ေစ်းေခ်ာင္တာကို မဝယ္ပါနဲ ့။ေစ်းၾကီးေသာ္လည္း ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကာကြယ္ေပးသည့္ အာမခံခ်က္မ်ားကို ေသခ်ာ စြာစစ္ေဆးျပီးမွ ဝယ္ယူပါ။ စတိုးဆိုင္မ်ား၏ ခပ္ေပါ့ေပါ့အာမခံခ်က္မ်ားထက္ မိမိကိုယ္တိုင္ ေသခ်ာစြာ စစ္ေဆးႏိုင္မွ သင္၏မ်က္လံုးကို ကာကြယ္ရာေရာက္ေပလိမ့္မည္။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကို အေရျပား ေပၚသို ့ အလြန္အကၽြံက်ေရာက္ပါက အသားေနေလာင္ျခင္းႏွင့္ အေရျပားကင္ဆာေရာဂါမ်ား ျဖစ္ေစ ႏိုင္ပါသည္။
အိတ္စ္ေရာင္ျခည္ ( X -Ray ) သည္ မ်က္စိျဖင့္မျမင္ႏိုင္ေသာ္လည္း လိႈ္င္းၾကိမ္ႏႈန္းျမင့္ေသာ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လိႈင္းတမိ်ဳးုျဖစ္သည္။ၾကယ္မ်ားႏွင့္ နက္ဗ်ဴလာ (ညအခါ ေကာင္းကင္ယံ၌ မႈန္ပ်ပ်ျမင္ရေသာ အာကာသမွ ၾကယ္စု)တို ့မွ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္မ်ားထုတ္လြတ္ေၾကာင္းေတြ ့ရသည္။စၾကာဝဠာ ၊ေန ႏွင့္ အာကာသမွ အိတ္ေရာင္ျခည္မ်ားထုတ္လြတ္သည္။ သို ့ေသာ္ ကမာၻေလထုက အိပ္စ္ေရာင္ ျခည္မ်ားကို ကာကြယ္ထားေသာေၾကာင့္ အႏၱရာယ္မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္မ်ားသည္ စြမ္းအင္ အလြန္ျမင့္မားျပီး လိႈင္းအလ်ားတိုသည္။ ေလဆိပ္မ်ားတြင္အထုတ္ပိုးအိတ္မ်ားကို စစ္ေဆး (check in) ရာတြင္ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္ကို အသံုးျပဳသည္။ ေဆးရံုမ်ားတြင္ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္ကို တြင္က်ယ္စြာ အသံုးျပဳသည္။ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္သည္ လူ၏အသား၊ တစ္ရွဴးမ်ားကို ေဖါက္ထြင္းႏိုင္ေသာ္လည္း အရိုး မ်ားကို မေဖါက္ထြင္းႏိုင္ေပ။ ထို ့ေၾကာင့္ ဓာတ္မွန္ရိုက္ရာတြင္ အရိုးမ်ားကိုသာ ပံုရိပ္အျဖစ္ျမင္ေတြ ့ၾက ရသည္။ (soft X-ray & hard X-ray) စြမ္းအင္နိမ့္အိတ္စ္ေရာင္ျခည္ႏွင့္ စြမ္းအင္ျမင့္အိတ္စ္ေရာင္ျခည္ ဟုႏွစ္မ်ိဳးခြဲျခားႏိုင္သည္။ စြမ္းအင္နိမ့္ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္မ်ားကို ဓာတ္မွန္ရိုက္ရာတြင္ အသံုးျပဳသည္။ စြမ္းအင္ျမင့္ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္မ်ားကို ကင္ဆာေရာဂါကုသရာတြင္ ဓာတ္ကင္ျခင္း၌ အသံုးျပဳသည္။ ဦးေခါင္းပိုင္းကို ဓာတ္မွန္ရွိက္ရာတြင္ နုနယ္ေသာ ဦးေနာက္ကို မထိခိုက္ရန္ စြမ္းအင္အလြန္နိမ့္ေသာ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္မ်ားကို အသံုးျပဳရသည္။ အစာအိမ္လမ္းေၾကာင္းတြင္ ေရာဂါရွာေဖြရန္ ဓာတ္မွန္ရိုက္ ေသာအခါ ေဗရီယမ္-ဆာလဖိတ္ေဆးရည္ တိုက္ေကၽြးရျခင္းမွာ ၄င္းေဆးရည္သည္ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္ ကို စုပ္ယူႏိုင္သျဖင့္ ပံုရိပ္ထင္ဟပ္ေစရန္ျဖစ္သည္။

ကမာၻ ့ပထမဆံုး စမ္းသပ္ရိုက္ထားေသာ လူသားဓာတ္မွန္ဖလင္

သက္ရွိဆဲလ္မ်ားကို ေသေစႏိုင္ေသာေၾကာင့္ အလြန္အကၽြံထိေတြ ့ခံရ ပါက ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။တခါတရံ ဓာတ္မွန္ရိုက္ေသာလူနာအတြက္ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္သည္ အႏၱရာယ္မရွိေသာ္လည္း ၊ဓာတ္မွန္ခန္းတြင္ ေန ့စဥ္အလုပ္လုပ္သူမ်ားမွာ အႏၱရာယ္ရွိႏိုင္သည္။ ေရာဂါရွာေဖြရာတြင္ လိုအပ္မွသာ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္-ဓာတ္မွန္ရိုက္သင့္သည္။ေဆးရံု၊ေဆးခန္းမ်ားတြင္ ဆရာဝန္မ်ားက ဓာတ္မွန္ရိုက္ခိုင္းရန္ ဝန္မေလးၾကသလို ၊လူနာမ်ားကလည္း ဓာတ္မွန္ရိုက္လိုက္ရမွ ေရာဂါသိႏိုင္မည္ဟု ယူဆၾကသည္။ (လမ္းေလွ်ာက္လို ့ ျဖစ္ျဖစ္ ၊ကုတင္ေပၚက ျပဳတ္က်လို ့ပဲျဖစ္ျဖစ္ အလြယ္တကူ ဓာတ္မွန္ရိုက္လိုေသာသူမ်ားမွာ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္၏ အႏၱရာယ္ကို မသိနားမလည္ ၾကေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္)စိုးရိမ္ရေသာေရာဂါမ်ားႏွင့္ ခြဲစိတ္ခန္းဝင္မည့္ လူနာမ်ားသာ ဓာတ္မွန္ရိုက္ရန္ အသင့္ေတာ္ဆံုးျဖစ္သည္။ထို ့ျပင္ မိခင္ေလာင္းမ်ားကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္ႏွင့္ ေမြးကင္းစကေလးငယ္မ်ား အၾကိမ္ၾကိမ္ ဓာတ္မွန္ရိုက္ျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္သင့္သည္။ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ားကိုသတ္ရာတြင္ စြမ္းအင္ျမင့္ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္မ်ားကို အသံုးျပဳ၍ ဓာတ္ကင္ျခင္းျပဳလုပ္သည္။ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ကာစ ေရာဂါႏုခ်ိန္ လူနာမ်ားအတြက္ ဓာတ္ကင္ျခင္းသည္ ေဆးဝါးေကာင္းတလက္ျဖစ္ေသာ္လည္း ၊ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား အလြန္မ်ားျပားျပီး ေရာဂါရင့္ေနခ်ိ္န္ လူနာ၏ခံႏိုင္ရည္အားက်ဆင္းေနခ်ိန္တြင္ ဓာတ္ကင္လွ်င္ အသက္ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ ထို ့ေၾကာင့္ ကင္ဆာေရာဂါကၽြမ္းေနသူမ်ား ဓာတ္ကင္ပါက သတ္မွတ္ထား ေသာ အၾကိ္မ္အေရအတြက္မျပည့္မွီ လူနာမ်ားေသဆံုးသြားၾကျခင္းျဖစ္သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္သည္ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ားကိုေသေစရံုသာမက ၊အနီးတဝိုက္ရွိ ပံုမွန္ဆဲလ္တစ္ရွဴးမ်ား ကိုေသေစႏိုင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖင့္ ေရာဂါကုသမႈခံယူေနပံု

ဂမ္မာေရာင္ျခည္ (Gamma rays)သည္ မ်က္စိျဖင့္မျမင္ႏိုင္ပါ။ စြမ္းအင္အလြန္ျမင့္ေသာၾကိမ္ႏႈန္း ျမင့္ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္မ်ားကို ဂမ္မာေရာင္ျခည္ဟုေခၚသည္။ ဂမ္မာေရာင္ျခည္ႏွင့္ အိတ္စ္ေရာင္ျခည္ တို ့သည္ စြမ္းအင္၊ အနည္းအမ်ားအလိုက္ ကြဲျပားေသာ္လည္း အသြင္သ႑ာန္ခ်င္း တူညီၾကသည္။ သို ့ေသာ္ ၄င္းတို ့ႏွစ္ခု၏ထူးျခားခ်က္မွာ ဂမ္မာေရာင္ျခည္သည္ နယူကလိယအတြင္းမွ ထြက္လာျခင္း ျဖစ္ျပီး ၊အိတ္စ္ေရာင္ျခည္သည္ အက္တမ္မွထြက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ထြက္လာေသာ ပင္ရင္း(source) မ်ားမတူညီၾကေခ်။ ဂမ္မာေရာင္ျခည္သည္ ေဖါက္ထြင္းႏိုင္မႈစြမ္းအား အျမင့္ဆံုးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေဖာက္ထြင္းမႈကို ခဲသတဳၱျဖင့္ကာကြယ္ရသည္။ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ ့တြင္းမ်ား ရွာေဖြတူးေဖၚျခင္း၊ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ေျမသားခံႏိုင္မႈစစ္ေဆးျခင္း၊ သထၳဳစက္ရံုမ်ားတြင္ အထူအပါးတိုင္း တာျခင္း ၊ ေဆးရံုမ်ားတြင္ ေရာဂါရွာေဖြ၊ကုသျခင္းမ်ားတြင္ ဂမ္မာေရာင္ျခည္ကို အသံုးျပဳသည္။ထို ့ျပင္ သစ္သီးဝလံမ်ား အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ လတ္ဆတ္ေစရန္ႏွင့္ မ်ိဳးပြါးစိုက္ပ်ိဳးမရေစရန္ ဂမ္မာေရာင္ျခည္ကို အသံုးျပဳသည္။ထို ့ျပင္ လည္ေခ်ာင္းအက်ိတ္ကင္ဆာကိုသက္သာ ေပ်ာက္ကင္းရန္ ေရဒီယိုသတိၱၾကြ အိုင္အိုဒင္းေဆးရည္ တိုက္ေကၽြးျခင္းျဖင့္ ဂမ္မာေရာင္ျခည္ကို အသံုးျပဴသည္။ဂမ္မာေရာင္ျခည္ထိေတြ ့ ခံရပါက မ်က္စိျဖင့္လည္းမျမင္ႏိုင္သလို ၊နာက်င္ခံစားမႈလည္းမျဖစ္ပါ။ သို ့ေသာ္ ခႏၶာကိုယ္မွတစ္ရွဳဴးမ်ား ပ်က္စီးသြားႏုိင္သည္။အသားအေရ ေျခာက္ကပ္ညိဳမဲျခင္း ၊ဆံပင္ကၽြတ္ျခင္းမ်ား ျဖစ္တတ္သည္ ။

ဓာတ္ေရာင္ျခည္အႏၱရာယ္ သတိေပးအခ်က္ျပပံုမ်ား

အိုင္ယြန္ျဖစ္ျခင္း (Ionization)

အက္တမ္တခုတြင္ အီလက္ထြန္၊ ပရိုတြန္ ၊နယူထြန္ စသည့္အမႈန္သံုးမ်ိဳးပါဝင္ေၾကာင္း အႏုျမဴရူပေဗဒအပိုင္းတြင္ ေရးသားခဲ့ျပီးျဖစ္သည္။ ပရိုတြန္ႏွင့္ နယူထြန္တို ့သည္ နယူကလိယအျဖစ္ ေပါင္းစည္းေနၾကျပီး အျပင္ဘက္မွ အီလက္ထြန္မ်ား ဝန္းရံလ်က္လွည့္ပတ္ေနေၾကာင္း သိခဲ့ၾကေလျပီ။ ၄င္းအီလက္ထြန္မ်ားသည္ ကိုယ္ပိုင္ပတ္လမ္းမ်ားအတိုင္း သီးသန္ ့တည္ရွိေနၾကသည္။ ပံုမွန္လွည့္ပတ္ ေနခ်ိန္တြင္ ပရိုတြန္အေရအတြက္ႏွင့္ တူညီေနေသာေၾကာင့္ ဓာတ္ဖို၊ ဓာတ္မ သက္ေရာက္မႈမရွိပဲ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္မရွိေပ။ သို ့ေသာ္ အက္တမ္တခုေပၚသို ့ ျပင္ပမွ စြမ္းအင္က်ေရာက္လာလွ်င္ လွည့္ပတ္ ေနေသာ အီလက္ထြန္တြင္ စြမ္းအင္မ်ားတိုးလာေသာေၾကာင့္ မူလပတ္လမ္းမွ ေဝးရာသို ့ လြတ္ထြက္ သြားႏိုင္သည္။ ထိုအခါ အက္တမ္တြၤင္ အီလက္ထြန္တလံုး ေလ်ာ့နည္းသြားသျဖင့္၊ ပရိုတြန္ တစ္လံုးပို လာသည္။ထို ့ေၾကာင့္ အက္တမ္သည္ ဓာတ္ဖိုအသြင္သို ့ ေရာက္ရွိသြားသည္။ထိုကဲ ့သို ့ အီလက္ထြန္ တစ္လံုး လြတ္ထြက္သြားပါက အိတ္စ္ေရာင္ျခည္ကို စြမ္းအင္အသြင္ျဖင့္ထုတ္ေပးသည္။ ဓာတ္ဖိုေဆာင္ ေသာ အက္တမ္အျဖစ္က်န္ရွိေနျခင္းကို အိုင္ယြန္ျဖစ္ျခင္း(Ionization) ဟု ေခၚသည္။

ထိုကဲ့သို ့ ျပင္ပစြမ္းအင္ရရွိလာေသာေၾကာင့္ အက္တမ္မွ လြတ္ထြက္လာေသာ အီလက္ထြန္သည္ အနီးတဝိုက္ရွိ အက္တမ္တခုသို ့ ဝင္ေရာက္သြားပါက ၊၄င္းအက္တမ္သည္ အီလက္ထြန္တစ္လံုး အပိုျဖစ္ေနမည္။ အီလက္ထြန္တစ္လံုး ဝင္ေရာက္လာေသာေၾကာင့္ အက္တမ္သည္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္မ အသြင္သို ့ ေျပာင္းလဲသြားသည္။ထိုကဲ့သို ့ဓာတ္မ-အက္တမ္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားျခင္းကို အုိင္ယြန္ျဖစ္ ျခင္း(Ionization) ဟု ေခၚသည္။ သာမာန္အက္တမ္္မွ အိုင္ယြန္အက္တမ္အျဖစ္သို ့ ေျပာင္းလဲသြားရန္ ျပင္ပမွ စြမ္းအင္သက္ေရာက္မႈရွိရန္လိုအပ္သည္။ ၄င္းလိုအပ္ေသာ စြမ္းအင္ကို အိုင္ယြန္ျဖစ္စြမ္းအင္ (Ionization Energy) ဟုေခၚသည္။ အိုင္ယြန္ျဖစ္စြမ္းအင္ကို ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္း Radiation မွ ရရွိုျခင္းျဖစ္သည္။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ျဖာထြက္ျခင္းဆိုသည္မွာ စြမ္းအင္ ကူးေျပာင္းျခင္း (Energy Transfer )ျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာခဲ့ျပီးျဖစ္ေလသည္။

ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္းသည္ မ်က္စိျဖင့္ျမင္ႏိုင္ေသာ အလင္းမွအပ ၊က်န္ေရာင္ျခည္မ်ားကို
မျမင္ေတြ ့ႏိုင္ေပ။ထို ့ျပင္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္းကို အမ်ိဳးစားႏွစ္ခုျဖင့္ ခြဲျခားသတ္မွတ္ထား၏

(၁) အိုင္ယြန္ျဖစ္ေစေသာ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္း (Ionization Radiation)

အလြယ္တကူ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုပါက အႏၱရာယ္ရွိေသာ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္းျဖစ္သည္။

ဥပမာ-အိတ္စ္ေရာင္ျခည္ ၊ဂမ္မာေရာင္ျခည္ ၊အယ္ဖာေရာင္ျခည္၊ ဘီတာေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္း။
(၂) အိုင္ယြန္ မျဖစ္ႏိုင္ေသာ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္း(Non- Ionization Radiation)

အလြယ္တကူ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုပါက အႏၱရာယ္ကင္းေသာ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္းျဖစ္သည္။

ဥပမာ-ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္၊အနီေအာက္ေရာင္ျခည္၊မ်က္စိျဖင့္ျမင္ႏိုင္ေသာအလင္း၊မိုက္ခရိုေဝ့၊ ေရဒီယိုလိႈင္းတို ့ျဖစ္သည္။

(၃)လွ်ပ္စစ္မႈန္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္း(Charged Particles Radiation)

ဥပမာ -ဘီတာေရာင္ျခည္ ၊အယ္ဖာေရာင္ျခည္၊ heavy charged particles )

(၄)လွ်ပ္စစ္မရွိေသာေရာင္ျခည္ (Uncharged Radiation )

ဥပမာ- လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လိႈင္း ၊နယူထြန္

ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္း ( Radiation ေရဒီေအးရွင္း )သည္ ထူးျခားေသာဂုဏ္သတၱိမ်ား ပါဝင္ေနေသာေၾကာင့္ “ဓာတ္”ဆိုေသာ ေဝါဟာရျဖင့္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ျဖာထြက္ျခင္းဟု တင္ျပလိုက္ သည္။….။ ……………………….ဖီးက်ဴ…………………………………….